Bộ phận cấu thành quan trọng trong quan hệ hợp tác chiến lược Việt - Trung

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang nhấn mạnh tại Hội nghị hợp tác hành lang kinh tế Việt - Trung khai mạc tại Hà Nội sáng 13/11.

Hội nghị hợp tác hành lang kinh tế 5 tỉnh, thành phố: Lào Cai, Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh (Việt Nam) và Vân Nam (Trung Quốc) (gọi tắt là Hội nghị hợp tác hành lang kinh tế Việt - Trung) lần thứ X năm 2023 do UBND TP Hà Nội chủ trì được tổ chức trong 2 ngày 13 và 14/11/2023 với chủ đề: “Mở rộng các hình thức liên kết, hợp tác giữa các tỉnh, thành phố hành lang kinh tế Việt - Trung nhằm phát triển kinh tế trong tình hình mới”.

Hợp tác hai bên không ngừng được củng cố

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang khẳng định, thời gian qua, với nỗ lực chung to lớn của cả hai bên, quan hệ Việt Nam–Trung Quốc tiếp tục phát triển tích cực và đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Hợp tác trên tất cả các lĩnh vực không ngừng được thúc đẩy và đi vào chiều sâu. Trao đổi đoàn các cấp, các ngành, các địa phương hai bên diễn ra thường xuyên với nhiều kết quả thiết thực. Đặc biệt, chuyến thăm Trung Quốc có ý nghĩa lịch sử của đồng chí Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng vào tháng 10/2022 đã mở ra thời kỳ phát triển mới cho quan hệ giữa hai Đảng, hai nước.

Phó Thủ tướng đánh giá, với đặc trưng gần gũi về địa lý, hợp tác giữa các địa phương Việt Nam với tỉnh Vân Nam đã hình thành và phát triển một cách tự nhiên trên nền tảng tình hữu nghị truyền thống, gắn bó lâu đời giữa nhân dân hai bên và không ngừng được củng cố, vun đắp bởi các thế hệ tiền bối cách mạng và lãnh đạo hai nước. Thời gian qua, các cơ chế hợp tác giữa các địa phương của Việt Nam với tỉnh Vân Nam đã đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy phát triển các chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất, tăng cường kết nối hạ tầng, mạng lưới giao thông, logistics; đẩy mạnh hợp tác văn hóa, giáo dục, du lịch, góp phần nâng cao đời sống nhân dân, củng cố đường biên giới hòa bình, hữu nghị. 

Báo cáo của Bộ KH&ĐT, trong nhiều năm qua, Trung Quốc luôn duy trì là đối tác kinh tế hàng đầu của Việt Nam. Về thương mại, Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Năm 2022, tổng kim ngạch xuất nhật khẩu của Việt Nam với Trung Quốc đạt 175,6 tỷ USD. 10 tháng năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với Trung Quốc đạt 138,9 tỷ USD, giảm 5,88% so với cùng kỳ năm 2022.

Về đầu tư, tính đến nay các nhà đầu tư Trung Quốc đã đầu tư vào Việt Nam 4.032 dự án, tổng vốn đăng ký trên 26 tỷ USD, đứng thứ 6 trong tổng số 144 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam.

Về hợp tác phát triển, Chính phủ Trung Quốc thời gian qua đã cung cấp cho Việt Nam  các khoản vay tín dụng ưu đãi, viện trợ không hoàn lại để triển khai dự án trong các lĩnh vực như phát triển hạ tầng, y tế, văn hoá, giáo dục… đã góp phần tích cực vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo và phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam.

Về hợp tác trong tuyến hành lang kinh tế 5 tỉnh, thành phố Lào Cai, Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh (Việt Nam) và Vân Nam (Trung Quốc): tháng 11/2006, hai bên đã ký kết Bản ghi nhớ về việc triển khai hợp tác “Hai hành lang một vành đai” giữa Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hoà Nhân  dân Trung Hoa. Tuyến hành lang kinh tế 5 tỉnh, thành phố Lào Cai, Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh (Việt Nam) và Vân Nam (Trung Quốc) là một trong 02 tuyến hành lang kinh tế của khuôn khổ “Hai hành lang một vành đai”.

Để cụ thể hoá nội dung của Bản ghi nhớ nêu trên, thời gian qua, Chính phủ, các bộ, ngành của hai nước đã triển khai nhiều thoả thuận, chương trình và dự án hợp tác cụ thể; các địa phương trong tuyến hành lang cũng như các địa phương giáp biên giới của hai nước đã thiết lập các cơ chế trao đổi định kỳ, tăng cường kết nối, thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, du lịch và giao lưu nhân dân. Có thể nói, các chương trình, hoạt động hợp tác trong tuyến hành lang kinhh tế thời gian qua đã góp phần tích cực cho phát triển quan hệ giữa hai nước.

Tuy nhiên, theo Bộ KH&ĐT, việc triển khai hợp tác “Hai hành lang một vành đai” giữa hai bên thời gian qua vẫn chưa đạt được kết quả như kỳ vọng. Hai bên chưa có nhiều dự án đầu tư quy mô lớn, công nghệ cao; hợp tác thương mại chưa ổn định, thiếu bền vững, nhất là thương mại biên giới, trong đó, Việt Nam vẫn nhập siêu lớn từ Trung Quốc; sự phối hợp và tính kết nối giữa các địa phương hai nước còn yếu, chưa thu hút được sự tham gia của các địa phương khác ngoài tuyến hành lang kinh tế.

Tăng cường kết nối hạ tầng, tạo thuận lợi cho giao thương, du lịch

Để thúc đẩy hợp tác “Hai hành lang một vành đai” nói chung và hợp tác trong Tuyến hành lang kinh tế 5 tỉnh, thành phố Lào Cai, Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh (Việt Nam) và Vân Nam (Trung Quốc) nói riêng, Bộ KH&ĐT đề xuất một số giải pháp.

Thứ nhất, thúc đẩy nâng cấp và kết nối hạ tầng giao thông giữa hai nước, nhất là là hạ tầng khu vực biên giới, cửa khẩu; nhằm tạo thuận lợi cho giao thương, du lịch và đi lại của người dân hai nước. Thứ hai, tăng cường thuận lợi hoá thương mại, nhất là đối với hàng hoá nông, lâm, thuỷ sản; tăng cường ứng dụng công nghệ số, áp dụng số hoá trong quá trình thông quan tại cửa khẩu biên giới hai nước. Thứ ba, nghiên cứu mở rộng phạm vi hợp tác theo hướng kết nối với các trung tâm kinh tế lớn của hai nước.

Bên cạnh đó, các địa phương trong tuyến hành lang kinh tế cần tăng tổ chức các chương trình xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch tại mỗi bên để doanh nghiệp hai bên hiểu biết hơn về môi trường, chính sách đầu tư kinh doanh của mỗi nước.

Đặc biệt, tăng cường giao lưu, hợp tác giữa chính quyền các địa phương, các tổ chức xã hội và nhân dân hai nước.

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh, các địa phương cần quyết tâm cao hơn nữa, chủ động và sáng tạo hơn nữa để góp phần thực hiện tốt các thỏa thuận và nhận thức chung Cấp cao, nỗ lực không ngừng để củng cố, vun đắp cho quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Trung Quốc phát triển ngày càng bền vững.

“Cần hết sức chú trọng nâng cao hiệu quả các cơ chế hợp tác hiện có, đi đôi với việc cùng nghiên cứu, trao đổi để thiết lập các khuôn khổ, mô hình hợp tác mới phù hợp với tiềm năng, lợi thế, điều kiện và ưu tiên phát triển của các địa phương hai bên, nhằm tạo ra những bước đột phá trong hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư. Đẩy nhanh kết nối hạ tầng giao thông, nhất là đường bộ và đường sắt khu vực biên giới; mở rộng hợp tác văn hóa - du lịch; đẩy mạnh giao lưu nhân dân giữa các địa phương, đặc biệt là cho thế hệ trẻ”- Phó Thủ tướng gợi mở.

Bên cạnh đó, tăng cường hợp tác để quản lý tốt và sử dụng an toàn, hiệu quả, bền vững nguồn nước; góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực; bảo đảm sinh kế, xóa đói giảm nghèo, cải thiện đời sống cho người dân hai bên. Tiếp tục phối hợp chặt chẽ để củng cố vững chắc đường biên giới hòa bình, hữu nghị; đẩy nhanh việc mở mới, nâng cấp một số cửa khẩu phù hợp với quy hoạch, kế hoạch phát triển cho từng thời kỳ; tạo thuận lợi hơn nữa cho nhân dân khu vực biên giới an cư, lạc nghiệp và tăng cường giao thương. 

Với quyết tâm cao của các địa phương và sự tham gia tích cực, hiệu quả của cộng đồng doanh nghiệp hai bên, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang tin tưởng rằng, hợp tác hành lang kinh tế 5 tỉnh, thành phố Việt - Trung sẽ đạt được nhiều thành tựu to lớn hơn nữa trong thời gian tới, góp phần đưa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc ngày càng phát triển.