Bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng: vẫn nhiều tranh cãi

Kiến nghị bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản gửi Bộ Tài chính về góp ý dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt. Trong đó, đơn vị này đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng xăng.

Lý giải cho đề xuất trên, VCCI cho rằng mặt hàng xăng hiện nay đang phải chịu cùng lúc 2 loại thuế có cùng tính chất hạn chế tiêu dùng là thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường. Xăng không phải mặt hàng xa xỉ, nên việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng cũng là nhằm bảo vệ môi trường. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng. Trong trường hợp cần thiết thì điều chỉnh thuế bảo vệ môi trường cho phù hợp với mục tiêu của loại thuế này. 

Hiện thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng với xăng là 10%, xăng E5 8% và xăng E10 7%; dầu không phải chịu loại thuế này. Xăng RON 95-III hiện ở mức 22.880 đồng, dầu diesel 20.320 đồng. Như vậy, trong mỗi lít xăng hiện có hơn 2.000 đồng là thuế tiêu thụ đặc biệt (giá tính trước thuế VAT).

Đồng thời, mỗi lít xăng bán ra cũng đang phải chịu thuế bảo vệ môi trường 2.000 đồng, E5 là 1.900 đồng và dầu diesel 1.000 đồng.

Nhà nước ngoài hỗ trợ việc giảm các loại chi phí cho DN vận tải như phí kiểm định, phí lăn bánh… thì cần điều chỉnh các loại thuế như thuế tiêu thụ đặc biệt với những mặt hàng sử dụng nguồn lực về vận tải.  Việc VCCI đề xuất giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng thời điểm này có ý nghĩa giúp người dân, DN giảm bớt gánh nặng chi phí, có thêm nguồn lực để đầu tư sản xuất, kinh doanh.

Trước đó, VCCI từng nhiều lần đưa ra quan điểm này khi góp ý sửa Luật thuế tiêu thụ đặc biệt.

Nêu quan điểm về vấn đề này, Bộ Tài chính lại cho rằng thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng là phù hợp, chưa thể bỏ trong bối cảnh chống biến đổi khí hậu, cam kết giảm phát thải ròng về 0 vào năm 2050. Cơ quan quản lý tài chính lập luận tiêu thụ đặc biệt là loại thuế được thu vào các hàng hóa, dịch vụ mà Nhà nước không khuyến khích tiêu dùng, hoặc cần tiêu dùng tiết kiệm, điều tiết thu nhập. Xăng là nhiên liệu gốc hóa thạch, không tái tạo, cần sử dụng tiết kiệm, nên hầu hết quốc gia đều thu thuế này.

Mỗi năm Việt Nam tiêu thụ 22-23 triệu m3, tấn xăng dầu các loại. Theo số liệu của Bộ Công Thương, nửa đầu năm nay, cả nước tiêu thụ khoảng 13,2 triệu m3, tấn xăng dầu. Mức này giảm khoảng 0,2% so với 6 tháng đầu năm 2023.

Cân nhắc kỹ tác động

Đề xuất bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng xăng đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ cộng đồng DN và giới chuyên gia, nhà quản lý.

Đồng tình với đề xuất bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng dầu, TS Lê Quốc Phương – nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công thương) cho rằng, xăng là mặt hàng thiết yếu đối với sản xuất và tiêu dùng, không phải hàng xa xỉ cần hạn chế tiêu thụ. Còn nếu xem xăng có gây tác động đến môi trường không thì đã có thuế môi trường. Vì vậy, nên cân nhắc bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng này.

Trong khí đó, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh lại không đồng tình với đề xuất trên. Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, phải phân biệt rõ thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường là 2 sắc thuế hoàn toàn khác nhau.

Thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng, đây không phải là đánh vào hàng xa xỉ, cũng không phải đánh vào mục đích bảo vệ môi trường, mà chỉ đánh thuế nhằm tiết kiệm dùng xăng. Vì vậy, việc đánh thuế để tiết kiệm tiêu dùng xăng là một yêu cầu để áp thuế dụng với sắc thuế tiêu thụ đặc biệt. Và vì đánh thuế này để tiết kiệm tiêu dùng nên được áp dụng mức thuế thấp nhất trong biểu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế được thu vào các hàng hóa, dịch vụ mà Nhà nước không khuyến khích tiêu dùng, hoặc cần tiêu dùng tiết kiệm, điều tiếp thu nhập. Trong khi đó, xăng là nhiên liệu gốc hóa thạch, không tái tạo, cần phải sử dụng tiết kiệm, nên hầu hết các nước đều thu thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng. Vì vậy, việc bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng là không phù hợp với thông lệ quốc tế. “Với mức giá xăng hiện nay của Việt Nam, chúng ta vẫn nằm ở nửa thấp hơn trung bình của thế giới. Vì vậy, trước những luồng quan điểm, chúng ta cũng nên nhìn nhận thực trọng” – PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nêu quan điểm.

Theo quy định tại Nghị định 95/2021/NĐ-CP của Chính phủ, Bộ Công Thương được giao nhiệm vụ chủ trì điều hành giá bán xăng dầu, điều hành trích lập và sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu, Bộ Tài chính phối hợp theo chức năng nhiệm vụ. Theo Bộ Tài chính, với vai trò phối hợp với Bộ Công Thương, thời gian qua việc điều hành giá xăng dầu trong nước đã được thực hiện công khai, minh bạch, nhất quán theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước.

Bộ Tài chính hiện đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương trong việc sửa đổi, bổ sung Nghị định kinh doanh xăng dầu mới, nhằm khắc phục những hạn chế về quản lý xăng dầu.

Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất với các cấp có thẩm quyền các giải pháp, chính sách đối với mặt hàng xăng dầu, góp phần thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát và hỗ trợ phục hồi kinh tế.