Công bố kết luận Thanh tra TN&MT: Nóng vụ Formosa và Núi Pháo

Sáng 17/11, Bộ TN&MT đã tổ chức họp báo về công tác thanh tra môi trường năm 2016. Thứ trưởng Chu Phạm Ngọc Hiển chủ trì buổi họp báo - giải đáp nhiều câu hỏi liên quan đến sự cố Formosa, dự án (DA) Nhà máy giấy Lee &Men (Hậu Giang), DA Núi Pháo (Thái Nguyên), DA DAP Đình Vũ (Hải Phòng) và trách nhiệm của Nguyên Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang.

Tại sao chưa công bố kết luận thanh tra?

Trả lời câu hỏi của báo chí: Tại sao theo luật thanh tra phải công bố kết luận thanh tra nhưng tới nay chưa thấy Thanh tra Bộ công bố công khai kết luận nào? Ông Lê Quốc Trung cho rằng: "Theo quy chế các đơn vị cần gửi chúng tôi đều gửi rồi; còn khi cơ quan báo chí cần thì cung cấp thôi".

Thứ trưởng Chu Phạm Ngọc Hiển chủ trì buổi họp báo.

Theo ông Hoàng Văn Thức - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường: Cả 3 DA: Lee &Men (Hậu Giang), Núi Pháo (Thái Nguyên) và DAP Đình Vũ (Hải Phòng) đều thanh tra đột xuất theo chỉ đạo của lãnh đạo Bộ và thông tin từ báo chí và yêu cầu của địa phương.

Tại DA Lee Man, ngay sau khi có dư luân báo chí, Bộ đã cùng các nhà khoa học, Cảnh sát Môi trường đã thanh - kiểm tra. Đến nay DA đang hoàn tất quá trình xây dựng và DA sản xuất bột giấy chưa triển khai. Qua thanh tra, đã phát hiện nhiều bất cập trong công tác thẩm định phê duyệt đánh giá tác động môi trường (ĐTM) đối với DA này; vì chưa đảm bảo an toàn về môi trường. Thanh tra đã yêu cầu nhà đầu tư lắp đặt thêm thiêt bị khí thải, xây dựng các hồ sinh học với diện tích 1,6ha, ứng phó khi có sự cố xảy ra. Yêu cầu Công ty lập lại DTM, xây dựng lại các hạng mục trạm xử lý nước thải hóa lý, khử màu và than hoạt tính. Lắp đặt hệ thống khí thải tự động liên tục, camera quan sát, truyền trực tiếp về dự án. Tạm dừng triển khai DA trước khi có phê duyệt ĐTM .

Đối với DAP Đình Vũ, Bộ TN&MT mới bắt đầu tiến hành thanh tra từ 7/10. Bước đầu đã phát hiện một số tồn tại về bảo vệ môi trường như: Lưu bã thạch cao quá 3 năm, thực hiện không đúng giấy xác nhận hoàn thành bảo vệ môi trường. Chưa thu gom nước xỉ và nước mưa chảy tràn. Chúng tôi đã yêu cầu Công ty khắc phục ngay, chuyển nước thải từ bãi tạm thời sang bãi chứa lâu dài, hạn chế nguy cơ sạt lở.

Theo Thứ trưởng Chu Phạm Ngọc Hiển: "DA Núi Pháo thanh tra mang tính chất liên lĩnh vực. Bộ đã giao Tổng cục Môi trường, phối hợp với Thanh tra Bộ, Tổng cục Địa chất khoáng sản, Tổng cục Đất đai, đến giờ phút này chưa có kết luận chính thức. Theo quy định của luật thanh tra, dù thanh tra rồi, nhưng còn vấn đề chưa rõ cũng cần làm rõ. Chưa có sự thống nhất giữa đoàn thanh tra và đối tượng thanh tra cũng cần có sự trao đổi để đi tới thống nhất trước khi kết luận".

Nhận trách nhiệm một cách…chung chung!

Phát biểu trong buổi họp báo, Thứ trưởng Chu Phạm Ngọc Hiển nói: Phải khẳng định sự cố Formosa là sai của Formosa, Formosa đã nhận lỗi và chịu hoàn toàn trách nhiệm sự cố này.

Thời gian qua, có một số ý kiến nêu Bộ TN&MT có sai phạm trong việc thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường cũng như cấp phép xả thải của Formosa; theo ông Hiển, điều này không đúng.

Tại thời điểm tháng 5/2015, Formosa đang thi công xây dựng nhiều hạng mục công trình chưa đi vào hoạt động nên đối tượng, nội dung thanh tra cũng chỉ hạn chế trong một số vấn đề. Đoàn thanh tra không xem xét về công nghệ, vì nhà máy xây dựng chưa xong. Việc chuyển từ công nghệ khô sang ướt (theo quy định Bộ TN& MT không xem xét về công nghệ). Nhưng trong xử lý vi phạm hành chính vừa qua, đã xử phạt Formosa về thay đổi công nghệ vì báo cáo ĐTM mà Formosa trình lên Bộ TN&MT để cấp phép nói là công nghệ khô, còn khi thực hiện thì lại sử dụng công nghệ ướt. Theo Luật bảo vệ môi trường, thay đổi công nghệ phải báo cáo Bộ TN&MT. Nhưng Formosa không báo cáo Bộ, khi đoàn thanh tra liên ngành phát hiện ra việc và đã xử lý vi phạm - ông Hiển cho biết thêm.

Ban cán sự Đảng bộ đã kiểm làm rõ và khẳng định: Việc thẩm định ĐTM, cấp phép cho Forrmosa theo đúng quy định của pháp luật. Nhưng Bộ TN&MT cũng có trách nhiệm một phần trong sự cố. Với tư cách là tư lệnh trên lĩnh vực này, mà để xảy ra sự cố này trên đất nước chúng ta, thì Bộ TN&MT phải có một phần trách nhiệm. Chúng tôi đã có kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm từ việc xây dựng hoàn thiện thể chế chính sách pháp luật. Cụ thể ở đây là Luật bảo vê môi trường và văn bản dưới luật hướng dẫn thi hành luật này còn chậm trễ thiếu sót. Đấy là thiếu sót trách nhiệm.

Đối với đồng chí Nguyễn Minh Quang, thời kỳ diễn ra sự cố này, đồng chí Quang không phải thành viên của Ban cán sự Đảng của Bộ; Ban Bí thư và Thủ tướng chỉ yêu cầu kiểm điểm đồng chí đang đương chức. Nhưng với tư cách nguyên Bí thư Ban cán sự - Bộ trưởng thời kỳ này; đồng chí Quang cũng đã nói với Ban cán sự đương nhiệm rằng: Với trách nhiệm Bộ trưởng - Bí thư Ban cán sự giai đoạn đó, đồng chí ấy sẵn sàng chịu mọi hình thức kỷ luật. Với Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân, do nhận nhiệm vụ phụ trách lĩnh vực môi trường trước khi xảy ra Formusa có mấy ngày; Ban cán sự Đảng kiến nghị không xem xét với ông Nhân do đang trong thời kỳ tìm hiểu - ông Hiển nói tiếp.