Đằng sau lãnh đạo Hạ viện Mỹ lần đầu tiên trong lịch sử bị phế truất

Một số đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ đã "hợp lực" phế truất Chủ tịch Kevin McCarthy, trong bối cảnh cuộc đấu đá nội bộ đảng tiếp tục khiến Quốc hội Mỹ rơi vào tình trạng hỗn loạn, chỉ vài ngày sau khi ngăn chặn thành công việc chính phủ đóng cửa trong gang tấc.

Ngày 3/10 (giờ địa phương), cuộc bỏ phiếu với tỷ lệ 216 - 210 đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử Hạ viện Mỹ, một lãnh đạo bị phế truất. Trong đó 8 thành viên Đảng Cộng hòa và 208 thành viên Đảng Dân chủ bỏ phiếu loại bỏ ông McCarthy.

Với kết quả này, Hạ viện Mỹ sẽ thiếu người lãnh đạo trong ít nhất một tuần, vì nhiều thành viên Đảng Cộng hòa tiết lộ dự kiến gặp gỡ vào ngày 10/10 để thảo luận về những ứng viên tiềm năng có thể kế nhiệm ông McCarthy, với cuộc bỏ phiếu có thể diễn ra vào ngày 11/10.

Cuộc "nổi dậy" hôm 3/10 được dẫn dắt bởi Nghị sĩ Matt Gaetz, một đảng viên Cộng hòa cực hữu từ Florida và là đối thủ của ông McCarthy, người đã cáo buộc lãnh đạo đảng không có đủ nỗ lực cắt giảm chi tiêu liên bang hoặc chống lại Tổng thống Đảng Dân chủ Joe Biden.

Đây là diễn biến kịch tính mới nhất trong một năm khi Hạ viện Mỹ do Đảng Cộng hòa kiểm soát đã đẩy Washington đến bờ vực vỡ nợ thảm khốc đối với khoản nợ 31,4 nghìn tỷ USD và nguy cơ chính phủ phải đóng cửa một phần. Đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện với đa số sít sao 221-212.

Việc ông McCarthy "xuống ghế" khiến hoạt động lập pháp tại Hạ viện bị đình trệ, đồng thời thời hạn đóng cửa chính phủ khác sẽ đến vào ngày 17/11 nếu Quốc hội không gia hạn tài trợ.

Nhà Trắng cho biết họ kỳ vọng Hạ viện sẽ nhanh chóng lựa chọn một chủ tịch mới. 

Phía Đảng Dân chủ cho rằng ông McCarthy không đáng tin cậy sau khi phá vỡ thỏa thuận chi tiêu hồi tháng 5 với Tổng thống Biden.

Nghị sĩ Gaetz là một trong hơn chục đảng viên Đảng Cộng hòa liên tục bỏ phiếu chống lại nỗ lực tranh cử chủ tịch của McCarthy hồi tháng 1/2023. Ông McCarthy cuối cùng đã giành được chiếc búa sau 15 vòng bỏ phiếu trong 4 ngày. Để giành được vị trí này, ông McCarthy thời điểm đó đã đồng ý với những quy tắc giúp việc thách thức khả năng lãnh đạo trở nên dễ dàng hơn.

Những người ủng hộ McCarthy cho biết động cơ của ông Gaetz là tham vọng được công khai, cơ hội giành được chức vụ cao hơn hoặc phẫn nộ trước cuộc điều tra đạo đức đang diễn ra về hành vi sai trái tình dục và sử dụng ma túy bất hợp pháp.

Nghị sĩ Gaetz đã phủ nhận cáo buộc này và cho biết ông không bị thúc đẩy bởi mâu thuẫn cá nhân với ông McCarthy. “Đây không phải là lời phê bình cá nhân - mọi thứ chủ đơn thuần về công việc. Nhiều vấn đề vẫn chưa được giải quyết,” ông Gaetz cho biết.