Dự thảo Quy định mới về chính tả: Có gây xáo trộn?

Theo Dự thảo, thay đổi lớn nhất trong quy định về chuẩn chính tả là cách viết tên người, địa lý, thuật ngữ nước ngoài và đặt dấu thanh. Về cách viết tên tổ chức, đơn vị, quy định mới sẽ viết hoa chữ cái đầu của mỗi từ hoặc cụm từ có tác dụng phân biệt tên riêng đó với những tên riêng khác. Ví dụ: Ngân hàng NN&PTNT, trường Tiểu học Trần Văn Ơn, trường Đại học Sư phạm Hà Nội...

Những tên người, tên địa lý đã được dịch nghĩa hoặc phiên âm qua âm Hán Việt quen dùng như Hắc Hải, Đại Tây Dương, Mỹ, Anh, Bắc Kinh… viết như cách viết tên người, tên địa lý tiếng Việt. Những trường hợp còn lại sẽ có 3 hình thức xử lý: Một là viết nguyên dạng, nếu đó là tên viết bằng chữ Latin, ví dụ: Victor Hugo, Albert Einstein, Thomas Edison, Paris, New York... Hai là, chuyển tự sang chữ Latin, nếu đó là tên viết bằng các chữ ghi âm không phải chữ Latin, ví dụ: Volga, Moskva, Sankt Peterburg... Ba là, trường hợp không chuyển tự được thì viết như cách viết trong tiếng Anh, ví dụ: Tokyo, Fuzhou, Zhejiang, Nile, Cleopatra... Ngoài ra, quy định về viết chữ “i” hay “y” sau các phụ âm: h, k, l, m, s, t trong những âm tiết không có phụ âm cuối, ví dụ: “bác sĩ” hay “bác sỹ”, “tỉ lệ” hay “tỷ lệ”… Trường hợp này, dự thảo quy định mới vẫn theo quy định đã có từ năm 1980 của Bộ GD&ĐT, để tránh làm xáo trộn một thói quen đã hình thành sau gần 40 năm áp dụng.

Theo Bộ GD&ĐT, muộn nhất tháng 9/2018 phải hoàn thành việc soạn thảo Thông tư quy định về chính tả mới. Phạm vi áp dụng quy định này là chương trình (CT) SGK mới.

Điều chỉnh chính tả cho phù hợp

Sự thay đổi theo dự thảo mới này sẽ mang lại thuận lợi, bất cập gì, liệu thay đổi có làm khó học sinh, giáo viên đang quen với chính tả cũ? Trao đổi về vấn đề này, Hiệu trưởng trường THPT Yên Hòa (quận Cầu Giấy) Nguyễn Thị Nhiếp cho rằng, lúc đầu có thể có khó khăn với cả giáo viên và học sinh, vì bấy lâu nay vẫn áp dụng trong SGK và thói quen học đường. “Tôi hoàn toàn ủng hộ việc sử dụng thống nhất về quy định chính tả trong các bộ SGK (một CT có nhiều bộ sách). Phải có quy định chung và thống nhất, ví dụ, cùng một CT, sách này viết “i”, sách kia “y”… Có thể giáo viên, HS đang quen với chính tả cũ, nhưng tôi tin mọi việc sẽ vào guồng, vì thực chất trở ngại này không lớn” – bà Nhiếp nhận định.

Đồng quan điểm, PGS Phạm Văn Tình - Tổng Thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam cho biết, ông ủng hộ dự thảo về chuẩn chính tả và cho rằng, quy định chính tả hiện tại về tên riêng, tên địa lý nước ngoài, tiếng dân tộc đang làm phức tạp vấn đề, mất thời gian của người học. “Chính âm, chính tả là một yêu cầu quan trọng trong việc thể hiện chữ viết tiếng Việt. Cần có cách viết khoa học, hợp lý, phổ dụng đối với mọi người sử dụng tiếng Việt, đặc biệt là đối với HS bậc học phổ thông. Chuẩn hóa chính tả cần phải thống nhất trong mọi cấp học. Cách tốt nhất là phải chuẩn hóa trong SGK để giáo viên, học sinh có căn cứ thực hiện” – ông Tình nhấn mạnh.

Không ít câu hỏi được đặt ra, điều chỉnh của Bộ GD&ĐT liệu có gây xáo trộn, phức tạp không, nhất là liên quan trực tiếp đến CT SGK mới sắp thực hiện? Chia sẻ xung quanh vấn đề này, GS Nguyễn Minh Thuyết – Tổng chủ biên CT giáo dục phổ thông mới cho rằng, Bộ GD&ĐT ban hành quy định chỉ liên quan đến chính tả trong SGK, tránh tình trạng mỗi bộ SGK viết một cách, gây khó khăn cho việc dạy học.

Theo đánh giá của một số chuyên gia, trong lịch sử đã từng có nhiều văn bản của Bộ GD&ĐT ở các thời điểm khác nhau (hoặc của cơ quan khác ban hành) có những quy định thống nhất, nhưng cũng không ít quy định không thống nhất. Một số quy định không còn thích hợp trong bối cảnh hiện tại. Vì thế, việc có một quy định có tính pháp lý để thống nhất chính tả trong SGK là cần thiết.