EU bất đồng liên quan đến hỗ trợ Ukraine, Kiev "lãnh đòn"

Hàng nghìn xe tải chở hàng thương mại đã bị ách lại tại biên giới Ba Lan - một thành viên của Liên minh châu âu (EU) - vì các cuộc biểu tình nổ ra kể từ hôm 6/11. Yêu sách của các hãng vận tải Ba Lan là ngăn chặn các tài xế xe tải Ukraine được phép vào EU mà không cần giấy phép - điều mà Kiev và Brussels phản đối.

Thứ trưởng Cơ sở hạ tầng Ukraine Serhiy Derkach nói với Reuters rằng các cuộc đàm phán giữa Ukraine, Ba Lan và EU dường như đang rơi vào tình trạng bế tắc khi những người biểu tình muốn áp dụng lại hệ thống giấy phép cho phương tiện vận tải đường bộ của Ukraine vào EU. Cơ chế này lần đầu tiên được dỡ bỏ theo một thỏa thuận hỗ trợ Kiev được ký hồi tháng 6/2022, và dự kiến có hiệu lực đến tháng 7/2024.

Ông Derkach cho biết: "Vấn đề quan trọng là thuyết phục những người biểu tình rằng chúng tôi không thể đáp ứng yêu cầu về giấy phép ở thời điểm này. Nếu có yêu cầu khác ngoài vấn đề này, chúng ta có thể thảo luận để tìm giải pháp".

Jan Buczek, người đứng đầu Hiệp hội kinh doanh xe tải chính của Ba Lan, chỉ trích Kiev không tỏ ra sẵn sàng thỏa hiệp và đang tạo ra trở ngại cho các tài xế xe tải EU hoạt động tại Ukraine.

Ông cáo buộc các công ty vận tải Ukraine đang sử dụng trái phép hệ thống không cần giấy phép để hoạt động tại EU chứ không chỉ vận chuyển hàng hóa ra vào Ukraine, tạo ra lực lượng lao động rẻ hơn so với các công ty vận tải của Ba Lan.

Taras Kachka, Đại diện thương mại và Thứ trưởng kinh tế Ukraine, nói với Reuters: "Sự gián đoạn là rất rõ ràng. Đó là sự sụt giảm mạnh, tương đương 1/5 lượng hàng nhập khẩu hàng tháng của chúng tôi bị mắc kẹt ở biên giới".

Ông trích dẫn dữ liệu chưa được công bố của Chính phủ Kiev cho thấy, Ukraine đã nhập khẩu hàng hóa và sản phẩm trị giá 3,8 tỷ USD trong 26 ngày đầu tháng 11/2023, giảm so với mức 5,2 tỷ USD trong cả tháng 10.

Các số liệu phần nào cho thấy mức độ thiệt hại mà các cuộc biểu tình gây ra cho nền kinh tế Ukraine - vốn đã suy giảm gần 1/3 vào năm ngoái - sau cuộc xâm lược của Nga.

Kachka cho biết, Chính phủ đang cố gắng giảm thiểu tác hại và sẽ đầu tư vào các tuyến xuất khẩu thay thế, nhưng nhấn mạnh đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Ông nói: "Quy mô của thách thức là rất lớn. Nó có thể khiến tăng trưởng GDP mất đi 1%".

Xuất khẩu đường bộ từ Ukraine cực kỳ quan trọng vì những nỗ lực thời chiến của Nga nhằm phong tỏa Biển Đen - nơi từng là tuyến đường xuất khẩu chính của Ukraine.

Hàng hóa qua Ba Lan thường chiếm 50% lượng xuất khẩu đường bộ của Ukraine, nhưng các tài xế xe tải đã chặn 4/8 cửa khẩu biên giới, bao gồm cả cửa khẩu lớn nhất. Ukraine cũng giáp Slovakia , Hungary, Romania và Moldova ở phía Tây.

Liên đoàn Người sử dụng lao động Ukraine, một nhóm vận động hành lang trong ngành, ước tính thiệt hại trực tiếp của việc biểu tình đối với nền kinh tế có thể vào khoảng 400 triệu euro (437 triệu USD).

Giới chức Ukraine cũng cho biết, nguồn cung giảm đã đẩy giá một số mặt hàng lên cao, trong đó khí đốt hóa lỏng (LPG) - được khoảng 1 triệu người lái xe ở Ukraine sử dụng - đã tăng 30%.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Ukraine Taras Vysotskiy cho biết, nguồn cung thịt và các mặt hàng sữa giảm đã đẩy giá những mặt hàng này tăng 5%. Ông cảnh báo giá một số mặt hàng thực phẩm có thể tăng đến 10%.

Các tài xế xe tải Ba Lan cho biết sẽ tiếp tục phản đối cho đến khi yêu cầu của họ được đáp ứng, và muốn có sự tham gia nhiều hơn từ các chính trị gia từ các đảng chính trị chính của Ba Lan.