Gian nan chống chuyển giá, chuyển lợi nhuận

Thống kê của Cục Thuế TP Hà Nội cho thấy, kết quả rà soát trên địa bàn hàng năm có trên 1.200 DN có giao dịch đã kê khai tờ khai giao dịch liên kết. Căn cứ kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu và phân tích rủi ro, Cục đã xây dựng chuyên đề thanh tra giá chuyển nhượng hàng năm. Trong 3 năm (2017 - 2019), Cục Thuế TP Hà Nội đã đưa vào kế hoạch thanh tra chuyên đề chống chuyển giá, chuyển lợi nhuận, trong đó, trọng tâm là các DN có phát sinh chi phí dịch vụ lớn với bên liên kết. Kết quả, đã triển khai hoàn thành thanh tra tại 254 DN có giao dịch liên kết. Tổng số xử lý qua thanh tra 3.277 tỷ đồng (bình quân 12,9 tỷ đồng/DN); Trong đó, số tiền thuế truy thu, phạt là 641 tỷ đồng, giảm lỗ 2.639 tỷ đồng. Đã phát hiện và xử lý 96 DN có giao dịch liên kết do vi phạm các quy định về giá thị trường theo quy định, tổng số xử lý về giá 4.249 tỷ đồng; Cụ thể, điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế 1.672 tỷ đồng, giảm lỗ 2.252 tỷ đồng, truy thu thuế thu nhập (TN) DN và phạt 325 tỷ đồng.

Theo Cục trưởng Cục Thuế TP Hà Nội Mai Sơn, qua các trường hợp đã phát hiện và xử lý về giá chuyển nhượng, đã xác định vi phạm cơ bản là cố tình thực hiện các giao dịch không tuân thủ giá thị trường với các bên liên kết nhằm giảm thiểu số thuế TNDN phải nộp. Cụ thể, DN vi phạm về giá chuyển nhượng không chứng minh được các căn cứ xác định giá chuyển nhượng phù hợp với quy định của pháp luật (về phương pháp xác định giá thị trường cũng như sử dụng các giao dịch độc lập để so sánh).

DN có dấu hiệu vi phạm về giá chuyển nhượng thực hiện đồng thời các giao dịch với bên liên kết và bên không liên kết với mức giá khác nhau. Không kê khai hoặc kê khai không đầy đủ phụ lục về giao dịch với các bên có quan hệ liên kết khi quyết toán thuế TNDN. Sử dụng dữ liệu so sánh trên báo cáo giá thị trường không phù hợp, không chứng minh được nguồn gốc, xuất xứ. Không điều chỉnh dữ liệu kê khai liên quan đến nghĩa vụ thuế theo dữ liệu trên báo cáo giá thị trường của chính bản thân DN.

Để đạt hiệu quả trong công tác chống chuyển giá, chuyển lợi nhuận, Cục Thuế TP Hà Nội đã chú trọng công tác tuyên truyền và rà soát dữ liệu kê khai, chủ động gửi thư trao đổi thông tin để DN có thể chủ động kê khai điều chỉnh kịp thời. Cục cũng đã phân tích lựa chọn đúng và trúng các DN có dấu hiệu chuyển giá trên tổng số hơn 1.000 DN có kê khai thông tin giao dịch liên kết để xây dựng kế hoạch hàng năm, thực hiện thanh tra kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế; Đã xây dựng đề cương, cụ thể hóa các bước công việc thống nhất chung để triển khai một cuộc thanh tra chống chuyển giá.

Hàng năm, để xây dựng kế hoạch thanh, kiểm tra các DN có giao dịch liên kết, Cục Thuế Hà Nội đã chỉ đạo rà soát, phân tích theo các nội dung: Đánh giá thực trạng kê khai thông tin giao dịch liên kết trên địa bàn; Phân tích cơ sở dữ liệu tài chính, kết quả kinh doanh của từng DN có giao dịch liên kết; Xây dựng đề cương, các bước công việc triển khai cụ thể đến từng DN.

Thực tế, thời gian qua, dù DN có giao dịch liên kết buộc phải kê khai thông tin giao dịch, lập hồ sơ giá thị trường hàng năm nhưng nhiều DN chưa kê khai đầy đủ hoặc kê khai thông tin chưa chính xác, hồ sơ chuẩn bị chưa đúng quy định. Vì vậy, trong năm 2020, Cục Thuế TP Hà Nội tiếp tục chú trọng kiểm tra rà soát hồ sơ khai thuế tại cơ quan thuế, tăng cường trao đổi, tuyên truyền hỗ trợ và hướng dẫn người nộp thuế kê khai thông tin, lập hồ sơ giá giao dịch liên kết, cách thức, phương pháp xác định giá thị trường đầy đủ theo các quy định của pháp luật.

Việc nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chí phân tích, đánh giá rủi ro, lựa chọn DN có quan hệ liên kết để thực hiện công tác thanh tra giá chuyển nhượng đối với các DN này cũng được lãnh đạo Cục đặc biệt quan tâm. Đồng thời, chú trọng kiểm định hiệu quả của Bộ tiêu chí để từ đó tiếp tục hoàn thiện phù hợp với thực tiễn.

“Chúng tôi sẽ tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu DN phục vụ cho công tác thanh, kiểm tra nói chung và lĩnh vực thanh tra giá chuyển nhượng nói riêng, hướng tới có một hệ thống cơ sở dữ liệu “sạch” và đầy đủ. Cơ sở dữ liệu cần được chú trọng cơ bản gồm: Dữ liệu các DN có kê khai giao dịch liên kết và dữ liệu nội dung giao dịch liên kết đã kê khai; Dữ liệu về tỷ suất lợi nhuận theo ngành, nghề; Dữ liệu này cần được thường xuyên cập nhật phục vụ nhu cầu từng cuộc thanh tra giá chuyển nhượng” - Cục trưởng Cục Thuế Hà Nội Mai Sơn nhấn mạnh.