Huyện Thanh Trì: Quyết liệt giải bài toán xử lý nước thải

Công nghệ cũ, kinh phí ít

Những năm qua, huyện Thanh Trì đã được UBND TP Hà Nội đầu tư 2 hệ thống XLNT CCN tập trung là CCN Ngọc Hồi và CCN làng nghề Tân Triều. Tuy nhiên, công tác thu gom, XLNT CCN và làng nghề vẫn chưa đáp ứng yêu cầu. Theo số liệu của UBND huyện Thanh Trì, trên địa bàn có CCN Ngọc Hồi với 34 DN hoạt động, thu hút khoảng 3.236 lao động, ước doanh thu gần 9.777 tỷ đồng.

Tại đây, nước thải của các DN được xử lý khá triệt để; 100% DN đã đấu nối vào hệ thống thoát nước thải chung trên hạ tầng CCN. Công trình nhà máy XLNT của CCN Ngọc Hồi với công suất 1.800m3/ngày, đêm, đảm bảo xử lý toàn bộ nước thải của các DN hoạt động trong CCN Ngọc Hồi (kể cả giai đoạn 2).

Tuy nhiên, khác với CCN Ngọc Hồi, CCN làng nghề Tân Triều được thành lập trên cơ sở làng nghề dệt Triều Khúc, xã Tân Triều cũ với tổng diện tích 105.777m2, trong đó có trên 50.000m2 được phân thành 6 lô với 80 ô đất để đấu giá phục vụ sản xuất.

Với ngành nghề chủ yếu của các DN tại CCN làng nghề Tân Triều là sản xuất phụ gia ngành may, nhựa tái chế, sản xuất giấy, đồ gỗ, hàn xì, in, cơ khí… nhưng hệ thống XLNT tập trung của CCN làng nghề này được xây dựng từ năm 2008, giờ đã cũ nát và xuống cấp trầm trọng.

Hiện tại, trạm XLNT cũ hoàn toàn không còn khả năng đáp ứng về công suất cũng như chất lượng nước thải không đạt tiêu chuẩn quy định. Nước thải phát sinh trong quá trình sản xuất, sinh hoạt đều do các DN chủ động đầu tư xây dựng công trình xử lý trước khi thải ra môi trường.

Ngoài ra, trên địa bàn huyện Thanh Trì còn 4 làng nghề truyền thống gồm: Làng nghề bánh chưng, bánh dày thôn Tranh Khúc, xã Duyên Hà; làng nghề miến dong, bánh đa thôn Phú Diễn, xã Hữu Hòa; làng nghề sản xuất nón lá Vĩnh Thịnh, xã Đại Áng; làng nghề rượu Ngâu, thôn Yên Ngưu, xã Tam Hiệp.

Ở các làng nghề này, các hộ sản xuất đều kết hợp trong cụm dân cư, chưa được quy hoạch vào làng nghề tập trung để đầu tư hệ thống nước thải. Do đó, về cơ bản, nước thải được chính các hộ tự xử lý trước khi thải ra môi trường, chưa đảm bảo tiêu chuẩn theo quy định.

Hiện tại, hệ thống XLNT CCN đáp ứng công suất và chất lượng duy nhất là CCN Ngọc Hồi cũng đang gặp khó khăn trong việc duy tu, bảo dưỡng vì nguồn kinh phí được giao thấp. Bên cạnh đó, nguồn thu dịch vụ ở mức thấp nên chưa bố trí được kinh phí để đầu tư, nâng cấp, sửa chữa, bảo trì, duy tu nạo vét hệ thống thoát nước.

Mạnh tay xử lý vi phạm

Thực hiện các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường (BVMT) trong quản lý hoạt động thoát nước và XLNT trên địa bàn, những năm qua, huyện Thanh Trì đã vào cuộc quyết liệt, thanh tra, kiểm tra và xử lý mạnh mẽ những vi phạm phát sinh trong lĩnh vực này.

Theo Trưởng phòng TN&MT huyện Thanh Trì Nguyễn Danh Huy, trong 5 năm, UBND huyện Thanh Trì đã tổ chức thanh tra, kiểm tra và phối hợp kiểm tra được 457 đơn vị sản xuất, kinh doanh; xử lý 79 đơn vị với tổng số tiền xử phạt hơn 4,5 tỷ đồng. Hành vi vi phạm chủ yếu của các đơn vị là: Xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật về nước thải; chưa thực hiện việc quan trắc môi trường định kỳ theo quy định; chưa có giấy phép môi trường được cơ quan có thẩm quyền xác nhận theo quy định; xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật…

Qua kiểm tra, huyện Thanh Trì đã buộc di dời khỏi địa bàn 5 đơn vị sản xuất, kinh doanh gây ô nhiễm môi trường, gồm: Công ty TNHH Thương mại và sản xuất Gia Phúc; Công ty TNHH Quốc tế Hồng Đức; Công ty TNHH Nông nghiệp tiên tiến Hà Nội; Công ty CP Bảo vệ thực vật An Giang; Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Vinachali. Bên cạnh đó, đình chỉ có thời hạn đối với 11 đơn vị, buộc các đơn vị bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BVMT khẩn trương khắc phục vi phạm theo quy định…

Tuy nhiên, công tác quản lý hoạt động XLNT trên địa bàn huyện Thanh Trì vẫn gặp nhiều khó khăn, nguyên nhân là do ý thức của một bộ phận tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành các quy định về BVMT còn hạn chế. Bên cạnh đó, do đặt mục tiêu lợi nhuận lên trên hết nên một số DN, hộ gia đình, cá nhân sản xuất, kinh doanh chưa thực sự quan tâm đến BVMT.

Tìm giải pháp hiệu quả

Thời gian qua, huyện Thanh Trì đã phối hợp với các sở, ngành trong công tác giải phóng mặt bằng triển khai các dự án liên quan đến việc thoát nước, XLNT trên địa bàn huyện nói riêng và TP nói chung, đảm bảo đúng thời gian, tiến độ.

Tại buổi làm việc với Đoàn giám sát số 2 của HĐND TP Hà Nội do Phó Chủ tịch HĐND TP Phạm Quí Tiên làm Trưởng đoàn, giám sát về việc thực hiện các quy định của pháp luật về BVMT trong quản lý hoạt động thoát nước và XLNT trên địa bàn vào cuối tháng 8 vừa qua, Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Trì Nguyễn Huy Toàn đề xuất được hỗ trợ kinh phí để đơn vị được giao quản lý, vận hành thực hiện duy tu, bảo dưỡng định kỳ đối với việc đầu tư các hệ thống thoát nước phục vụ cho CCN và CCN làng nghề. Bên cạnh đó là một số cơ chế, chính sách để thu hút xã hội hóa đầu tư hệ thống thoát nước trên địa bàn được giao quản lý theo phân cấp.

Về đầu tư các hệ thống XLNT tập trung tại các làng nghề truyền thống, với đặc thù là sản xuất nhỏ lẻ, phân tán trong các khu dân cư, quy mô nhỏ, doanh thu thấp, không áp dụng hóa chất, thành phần thải chủ yếu là chất hữu cơ nên việc đầu tư trạm XLNT tập trung là rất tốn kém. Do vậy, huyện Thanh Trì đề xuất TP đặt hàng các đề tài khoa học XLNT ngay tại hộ gia đình, vừa đảm bảo để áp dụng, chi phí thấp để người dân có thể ứng dụng được.

Đối với CCN làng nghề Tân Triều, huyện Thanh Trì đề nghị UBND TP chỉ đạo các sở, ngành liên quan sớm quan tâm đầu tư hệ thống XLNT tập trung hoặc cho phép đấu nối nguồn nước thải của CCN vào Nhà máy nước thải Yên Xá (do nằm liền kề) để xử lý theo quy định.

Đối với các vấn đề huyện nêu, Phó Chủ tịch HĐND TP Phạm Quí Tiên - Trưởng đoàn giám sát số 2 của HĐND TP Hà Nội đề nghị UBND huyện Thanh Trì phối hợp với các sở, ngành rà soát kỹ công tác quy hoạch thoát nước và XLNT trên địa bàn để đề xuất điều chỉnh cho phù hợp với thực tế, bảo đảm khớp nối, đồng bộ, phù hợp với điều kiện huyện đang xây dựng lên quận.

Bên cạnh đó, cần sớm có giải pháp xử lý đối với vấn đề nước thải tại CCN làng nghề Tân Triều. Về lâu dài, huyện cần phối hợp với Sở TN&MT rà soát đưa vào kế hoạch di dời đối với những nhà máy gây ô nhiễm môi trường, không phù hợp ở lại trong TP, tiến tới hoạt động của các CCN phải khép kín.

Đối với vấn đề kinh phí và nguồn thu dịch vụ để duy trì, Phó Chủ tịch HĐND TP Phạm Quí Tiên giao các Sở Tài chính, KH&ĐT, NN&PTNT… phối hợp với huyện Thanh Trì để có phương án phù hợp.