Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam kiến nghị bảo tồn trường đại học địa phương

Theo đó, hiện có xu hướng lãnh đạo ở không ít địa phương đang cố gắng vận động sáp nhập trường ĐH ở địa phương mình vào một số ĐH trọng điểm quốc gia, để hy vọng trở thành thành viên của các ĐH đó. Đây là một động thái hết sức nguy hiểm, có thể dẫn đến nguy cơ làm suy yếu nghiêm trọng hệ thống giáo dục ĐH của đất nước.

Đồng thời Hiệp hội chỉ ra kinh nghiệm thế giới cũng như thực tiễn Việt Nam nhiều năm qua, một nền giáo dục ĐH tốt cần có sự phân tầng. Một nền giáo dục ĐH phân tầng hoàn toàn không thừa nhận những cơ sở giáo dục ĐH chất lượng thấp.

Việc sáp nhập các trường ĐH địa phương vào các ĐH trọng điểm quốc gia, về hình thức vốn được xem là giải pháp quan trọng góp phần nâng cao đẳng cấp và năng lực tài chính cho các trường này. Nhưng thực tế, kỳ vọng đó sẽ không đạt được, thậm chí còn làm cho các trường địa phương dễ có nguy cơ bị tiêu vong hơn.

Hiệp hội cũng nêu ra một số lý do để chứng minh cho nhận xét của mình. Theo đó, việc đưa trường ĐH địa phương trở thành thành viên của ĐH trọng điểm quốc gia là một sự hợp nhất khiên cưỡng do hai loại trường có sứ mệnh khác nhau, chuẩn mực kiểm định khác nhau, cơ cấu trình độ nhân lực khác nhau.

Trong một ĐH đa lĩnh vực trọng điểm quốc gia, các trường thành viên đều là trường chuyên ngành. Trong khi, trường ĐH địa phương là đa lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực đa dạng, chủ yếu phục vụ nhu cầu địa phương.

Khi trường ĐH địa phương trở thành thành viên của ĐH trọng điểm quốc gia thì sẽ không còn sứ mệnh phục vụ nhu cầu đa dạng về nguồn nhân lực trình độ cao cho chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và để giúp cho người dân địa phương có thêm cơ hội tiếp cận giáo dục ĐH. Đây là thiệt thòi lớn cho chính Đảng bộ, chính quyền và cộng đồng người dân tại địa phương.

Thực tế, các trường địa phương sau khi sáp nhập hầu như không nhận được hỗ trợ về ngân sách từ các ĐH trọng điểm quốc gia. Trong khi đó, các trường ĐH địa phương lại phải thay đổi sứ mệnh, chương trình đào tạo, cơ cấu nhân lực... cho phù hợp với sứ mệnh mới. Ở một số nơi, lại có tình trạng trường “thành viên địa phương” còn phải đóng góp nghĩa vụ cho “trường mẹ”.

Đảng và Nhà nước từ trước đến nay, luôn xem giáo dục địa phương là một bộ phận không thể thiếu của hệ thống giáo dục quốc gia. Vì thế Hiệp hội đề nghị, cho dù đất nước tạm thời đang gặp khó khăn về kinh tế nhưng không phải vì thế một số tỉnh, thành phải “hy sinh” con mình là trường ĐH địa phương.

“Trường ĐH địa phương được thành lập là để phục vụ cho nhu cầu đào tạo nhân lực và dân trí của cộng đồng địa phương. Do đó, nhà trường ĐH địa phương phải được người dân nơi đó nuôi dưỡng và dần dần nâng cao chất lượng đào tạo bằng khoản trích ra từ tiền thuế họ đóng góp cho chính quyền địa phương.

Chính quyền địa phương phải có trách nhiệm duy trì và hỗ trợ cho các trường địa phương để thực hiện đúng sứ mệnh đặt ra khi thành lập. Trong trường hợp địa phương gặp khó khăn về ngân sách đầu tư, lãnh đạo tỉnh, thành có thể cân nhắc giảm quy mô hoạt động của trường.

Cũng có thể thực hiện xã hội hóa giáo dục để tìm kiếm các nguồn lực mới; khuyến khích nhà trường năng động, tự chủ từng phần, đa dạng hóa loại hình đào tạo; liên kết với các trường CĐ, ĐH khác để tạo thêm sức mạnh. Tuyệt đối không nên giải thể hoặc chuyển loại hình, sứ mạng của trường ĐH địa phương” - Hiệp hội nhấn mạnh.