Lãi suất cao, doanh nghiệp như “uống nước muối để chữa khát”
Kinhtedothi - Lãi suất ở mức cao đang bào mòn lợi nhuận DN, không ít DN buộc phải co hẹp sản xuất hoặc phải kinh doanh cầm chừng. Trong bối cảnh đó, nhiều ý kiến đề xuất Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước cần sớm có các giải pháp và lộ trình kéo giảm lãi suất.
Lãi suất cao, lợi nhuận bị bào mòn
Thời gian qua Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đã có nhiều giải pháp để bổ sung nguồn vốn tín dụng, kéo giảm mặt bằng lãi suất nhằm hỗ trợ DN. Trong tháng đầu năm 2023, mặt bằng lãi suất tiền gửi có dấu hiệu hạ nhiệt, song mức cao nhất vẫn neo ở 9,5%/năm cho kỳ hạn dài. Tuy nhiên với mức xấp xỉ 10%/năm như hiện nay vẫn quá cao đối với DN.
Thống kê hiện nay cho thấy không còn ngân hàng nào niêm yết lãi suất tiết kiệm trên 10%/năm. So với giai đoạn cao điểm hồi tháng 11/2022, lãi suất huy động hiện nay đã giảm 0,5 - 2% tùy từng kỳ hạn.
Giám đốc Công ty CP Xây dựng và Thương mại Minh Cường Nguyễn Anh Sơn chia sẻ: “DN đang rất khó khăn do là lãi suất cho vay tăng cao, trong khi nguồn thu không ổn định. Vì thế, DN không dám mạo hiểm đầu tư, chỉ duy trì hoạt động cầm chừng để nghe ngóng tình hình. Lãi suất dự báo khó hạ xuống mức thấp và chúng tôi chưa biết sẽ kéo dài tình hình đến khi nào”.
Cùng chung khó khăn này, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Nam Thái Sơn Trần Việt Anh cho biết, các DN kinh doanh xuất khẩu hiện nay chỉ có nhu cầu giảm lãi suất chứ không có nhu cầu vay mới. Hầu hết DN đang phải “liệu cơm gắp mắm” để duy trì hoạt động. Thậm chí, nhiều DN có hạn mức tín dụng nhưng không dám đăng ký giải ngân, vì với mặt bằng lãi suất cho vay hiện nay, việc vay vốn ngân hàng sẽ khiến chi phí DN đội lên rất lớn.
Chia sẻ thêm về khó khăn của DN, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội DN nhỏ và vừa Hà Nội Mạc Quốc Anh cho biết, DN hiện có 5 vấn đề khó khăn hàng đầu đang gặp phải, gồm: Tìm kiếm khách hàng, tiếp cận vốn, biến động thị trường, tìm kiếm nhân sự, tìm kiếm đối tác kinh doanh… Đặc biệt, hiện nay DN rất khát vốn, trong khi lãi suất cho vay của các ngân hàng, tổ chức tín dụng đang quá cao...
“Với mức lãi suất đi vay cao như hiện nay, nếu DN vay để đầu tư sản xuất không khác nào chữa khát bằng nước muối. Vì vậy chúng tôi kiến nghị cơ quan chức năng có giải pháp cấp bách để sớm đưa nguồn vốn tín dụng đến với DN” - ông Mạc Quốc Anh chia sẻ.
Khó hạ thêm lãi suất
Ông Mạc Quốc Anh kiến nghị, với mức lãi suất cao như hiện nay không nhiều DN ''sống'' được. Vì vậy các ngân hàng nên có sự đồng hành chia sẻ nhiều hơn với cộng đồng DN trong bối cảnh khó khăn hiện nay. Cần có giải pháp rõ ràng, cũng như có lộ trình cụ thể trong vòng 6 tháng tới để kéo lãi suất dài hạn xuống, nhằm kích thích đầu tư.
''Lãi suất cho vay đang quá cao, làm giảm sức cạnh tranh của các DN. Không ít DN đang chọn phương án sản xuất cầm chừng vì càng làm càng lỗ''
TS Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia tài chính.
Theo PGS.TS Trần Đình Thiên - Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, trong điều kiện lạm phát tăng lên, lãi suất cao sẽ tiếp tục tác động tới khu vực nội địa của nền kinh tế, các DN rất khó tồn tại. Trong khi đó, những điều kiện khách quan và chủ quan khiến các ngân hàng không thể hạ lãi suất, ảnh hưởng tới DN. Chưa kể, đây là thời điểm tiền khó, nên DN và nền kinh tế cũng phải tính đến trường hợp này.
Trong bối cảnh khó khăn hiện nay, nếu việc bơm vốn cho nền kinh tế qua kênh đầu tư công quá chậm sẽ rất khó đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế. Trên thực tế, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các ngân hàng thương mại tiết giảm chi phí hoạt động để có điều kiện giảm lãi suất, hỗ trợ DN. Cộng đồng DN đang rất trông chờ vào những cam kết, hành động cụ thể của phía ngân hàng, qua đó bảo đảm nguồn vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
TS Lê Xuân Nghĩa phân tích, muốn giảm được lãi suất cần cân bằng cung tiền, phối hợp cung tiền với chính sách tài khóa. Tức là vừa tăng cung tiền để lãi suất giảm nhưng phải vừa sử dụng chính sách tài khóa để giảm thuế nhập khẩu, giúp giảm giá hàng hóa, giữ ổn định lạm phát. Cần sự phối hợp vì hiện tại lạm phát cơ bản đã khoảng 5%, nếu tăng cung tiền, một mặt làm giảm lãi suất nhưng một mặt sẽ làm lạm phát tăng, vì vậy phải có sự đồng bộ của chính sách tài khóa để kìm giữ lạm phát như năm 2022.
Ở góc nhìn khác, TS Võ Trí Thành - nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế Trung ương (CIEM), hiện vẫn còn dư địa để giữ ổn định lãi suất cho vay trong khi lãi suất huy động tăng. Đó là, thúc đẩy giải ngân gói hỗ trợ lãi suất 2% (quy mô 40.000 tỷ đồng) khi gói này mới giải ngân chưa đáng kể. Việc này sẽ làm trung hòa tác động tiêu cực của việc tăng lãi suất cho vay. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước vẫn còn nhiều công cụ để khuyến khích ngân hàng thương mại giữ mặt bằng lãi suất cho vay, như công cụ room tín dụng.
