Lẽ sống cống hiến đi vào đề thi Ngữ văn Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021

Hôm nay ngày 7/7, hơn 1 triệu học sinh trên cả nước bước vào ngày thi đầu tiên của Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, đợt 1.

Trong buổi sáng, các thí sinh đã làm bài thi Ngữ văn với thời gian 120 phút. Đề thi Ngữ văn bám sát cấu trúc của đề thi tham khảo do Bộ GD&ĐT công bố; bảo đảm đúng các yêu cầu về nội dung, hình thức của một đề thi tốt nghiệp.

Nhận định chung về đề thi Ngữ văn, TS Trịnh Thu Tuyết – nguyên Giáo viên Ngữ văn, trường THPT Chu Văn An (quận Tây Hồ, Hà Nội) cho hay: Đề thi cũng có mức độ phân hóa, xuất hiện trong bài I Đọc hiểu, câu 3, 4 và trong yêu cầu của phần Làm văn.

Phần I. Đọc hiểu (3 điểm) đề cung cấp 1 văn bản đọc hiểu với dung lượng vừa phải và đưa ra 4 câu hỏi phân loại theo các mức độ nhận thức. Hai câu đầu (câu 1 và 2) là câu hỏi nhận biết về 1 khía cạnh của nội dung văn bản.

Câu 3 ở mức độ thông hiểu yêu cầu học sinh trình bày cách hiểu của mình về một hiện tượng cụ thể, từ đó khái quát lên những quy luật trong cuộc sống con người. Đây là câu hỏi đòi hỏi thí sinh không chỉ nhận thức được nội dung ý nghĩa của cấu trúc ngôn từ mà còn cần kết hợp với trải nghiệm cá nhân trong cuộc sống để hướng tới những vấn đề lớn lao, mang tính vĩnh hằng trong cuộc sống con người. Do vậy, đây là câu hỏi thông hiểu ở mức độ khó.

Trong khi đó, câu số 4 vận dụng cao, yêu cầu học sinh rút ra bài học về lẽ sống qua hành trình từ sông ra biển của nước trong đoạn trích. Và, nếu kết hợp với vấn đề đặt ra trong câu nghị luận xã hội, học sinh có thể dễ dàng trả lời được câu hỏi số 4 về lẽ sống cống hiến.

“Nhìn chung, các câu hỏi đọc hiểu vừa sức với học sinh, nhất là 2 câu đầu ở mức độ nhận biết, học sinh hoàn toàn có thể được điểm tối đa; câu hỏi vận dụng cao cũng đã có phần gợi ý từ câu lệnh của bài làm văn số 1. Khó khăn duy nhất với học trò là câu 3 ở mức độ thông hiểu – và đây có thể coi là câu hỏi mang tính phân loại cho bài làm của thí sinh” – cô Trịnh Thu Tuyết nhận định.

Phần II Làm văn (7 điểm), câu 1 (2,0 điểm) yêu cầu viết đoạn văn nghị luận xã hội dài 200 chữ về một khía cạnh của vấn đề rút ra từ đoạn trích của phần Đọc hiểu, đó là “sự cần thiết phải biết sống cống hiến”.

Theo TS Trịnh Thu Tuyết, “sự cần thiết phải biết sống cống hiến” chính là yêu cầu học trò đề cập đến ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng, giá trị….của ý thức “sống cống hiến” đối với mỗi con người cũng như toàn xã hội. Đây cũng là một vấn đề rất lớn lao, rất ý nghĩa và cũng đồng thời quen thuộc trong thi ca, văn học, trong cuộc sống hàng ngày… hoàn toàn sẽ không làm khó cho học trò.

Câu 2 (5,0 điểm), nghị luận văn học vẫn sử dụng cấu trúc đề quen thuộc, trong đó câu lệnh thứ nhất là nội dung chính của bài nghị luận yêu cầu thí sinh cảm nhận về 3 khổ 3, 4, 5 trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh. Câu lệnh thứ 2 mang tính chất khái quát và nâng cao khi yêu cầu học trò nhận xét về “vẻ đẹp nữ tính trong thơ Xuân Quỳnh”. 

Khổ 3 và 4 thể hiện những trăn trở, suy tư của người phụ nữ về sự bí ẩn, kì lạ, cũng là kì diệu của tình yêu khi liên tưởng tới sóng và gió; khổ 5 thông qua sóng, người phụ nữ bày tỏ một trong những xúc cảm mang tính đặc thù nhất của tình yêu đó là nỗi nhớ … Đó là những nội dung gắn với suy tư và xúc cảm thường gặp của người phụ nữ trong tình yêu, cũng đồng thời thể hiện “vẻ đẹp nữ tính” trong hồn thơ Xuân Quỳnh nói chung và bài thơ Sóng nói riêng.

Theo cô Trịnh Thu Tuyết, câu nghị luận văn học không khó đối với học trò. Và, “vẻ đẹp nữ tính” là một nét đặc sắc rất phù hợp với đoạn thơ và bài thơ - đó là những vấn đề mà thí sinh hoàn toàn có thể đồng thời phân tích trong quá trình cảm nhận, hoặc tách thành 2 luận điểm một cách mạch lạc như yêu cầu của đề. 

Trong khi đó, cô Phạm Thị Thu Phương – Giáo viên Ngữ văn tại Tuyensinh247.com cho biết: Đề thi ttốt nghiệp THPT môn Ngữ Văn năm 2021 của Bộ GD&ĐT 2021  là một đề hay, bao quát, bám sát chương trình sách giáo khoa, có đầy đủ các mức độ nhận thức, có tính phân loại học sinh cao. Với đề thi này, học sinh trung bình  nắm chắc kiến thức cơ bản có thể đạt được điểm 5 - 6 đủ đảm bảo để xét tốt nghiệp THPT, học sinh khá có thể đạt được trên dưới điểm 7, học sinh giỏi có thể đạt được điểm 8 trở lên.