Sơn Tây tái hiện thực cảnh đánh cá Lễ hội Đả ngư đền Và

Hội Đả ngư (hội đánh cá) diễn ra vào rằm tháng Chín âm lịch hằng năm, bắt nguồn từ truyền thuyết Đức Thánh Tản kéo vó trên sông Tích. Tưởng nhớ công ơn của Đức Thánh Tản, hằng năm, nhân dân trong vùng lại mở hội đánh cá trên trên sông Tích vào ngày Rằm tháng Chín Âm lịch.

Ngoài mục đích dựng lại tích Thánh Tản kéo vó, lễ hội Đả ngư còn mang tính khuyến ngư và giữ gìn môi trường sinh thái vùng sông Tích. Tuy nhiên, do nhiều yếu tố nên thời gian qua, Ban quản lý di tích Đền Và mới tổ chức được phần lễ, chưa tổ chức được phần hội đánh cá của lễ hội Đả ngư theo truyền thống.

Năm 2024, thị xã Sơn Tây đã tổ chức tái hiện lại thực cảnh đánh cá lễ hội Đả Ngư tại khu vực Đầm Sen, phường Trung Hưng. Tham gia tái hiện thực cảnh đánh cá lễ hội Đả ngư đền Và, có hơn 300 trai đinh đến từ 11 đội đánh cá trên địa bàn phường Trung Hưng và một số xã, phường khác, mang ngư cụ đến đánh bắt cá như: Dập, sào, nơm, quạng… Cảnh trai tráng nhộn nhịp bơi lội, úp, xúc bắt cá dưới sông, trên bờ dân làng hào hứng thôi thúc gõ trống chiêng cổ vũ, hò reo cổ vũ, khiến lễ hội trở nên sôi động, cuốn hút

Cá bắt được không để bán, nhân dân sẽ chọn lựa những con cá to nhất và chế biến, dâng cúng lên Đức Thánh Tản. Những con cá nhỏ được các Tổ dân phố và nhân dân tổ chức thụ lộc, liên hoan, tạo không khí vui, phấn khởi, đoàn kết trong cộng đồng. Đặc biệt, đội nào bắt được con cá to nhất, đội nào bắt được nhiều cá nhất sẽ được Ban tổ chức khen thưởng.

Được biết, truyền thuyết kể rằng, một hôm, Đức Thánh Tản giả dạng thành một lão nông đi dạo trên sông Tích, đến đoạn giữa Cầu Vang và Mả Mang, thấy một ông già ngồi kéo vó. Lúc trời đứng bóng, ông già mở cơm nắm muối vừng rồi mời Ngài cùng ăn. Cảm kích trước tấm lòng của ông, Ngài hỏi thăm và muốn giúp ông việc kéo cá. Ông già than phiền vì từ sáng đến giờ chẳng được con nào.

Ngài vui vẻ xin ông kéo thử một mẻ. Thật kỳ lạ, khi cầm vó kéo lên ông già bỗng thấy có bao nhiêu cá lớn, cá nhỏ thi nhau quẫy đành đạch. Ông sung sướng vội vàng bắt cá vào giỏ. Hai người vừa bắt vừa đếm được 99 con. Thấy đáy vó còn duy nhất một con cá trê đang mang bụng chửa, ông già nghe lời Đức Thánh Tản, thả nó về sông để làm phúc.

Đức Thánh Tản còn ở lại dạy ông lão cách chế biến cá thành các món ăn ngay ở nơi kéo cá nên không kịp về nhà lấy muối. Do vậy các món đều ăn nhạt. Ăn xong, Đức Thánh Tản thấy nhạt miệng liền dạy ông lão hái quả cau tươi cùng lá trầu và vỏ cây quạch đưa lên miệng nhai mà không cần dùng vôi. Lạ thay, càng nhai cụ già càng cảm thấy người phấn khích, bừng nóng, miệng thơm tho chẳng còn chút tanh của cá nữa. Kể từ đó cụ già biết cách làm vó và chế biến món cá rồi dạy cho Nhân dân trong vùng làm theo.