Tận dụng ưu đãi FTA, nâng sức cạnh tranh của doanh nghiệp
Kinhtedothi - Để tận dụng tốt các ưu thế từ các FTA, việc hiểu rõ và áp dụng hiệu quả quy tắc xuất xứ là yêu cầu cấp thiết đối với doanh nghiệp. Điều này góp phần thúc đẩy thương mại quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và nền kinh tế.
Lợi ích của việc tận dụng ưu đãi quy tắc xuất xứ
Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang các thị trường trên thế giới trong 6 tháng đầu năm 2024 đạt trên 16,52 tỷ USD, tăng 5,04% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, xuất khẩu sang EU chiếm 11,54% trong tổng kim ngạch, đạt gần 1,91 tỷ USD, tăng 1,63%.
Bức tranh xuất khẩu khởi sắc rõ rệt nhờ doanh nghiệp Việt Năm tận dụng tương đối tốt những ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Hiện Việt Nam ký kết, thực thi và đang đàm phán tổng cộng là 19 FTA. Trong đó, 16 FTA đã ký kết và 3 FTA đang đàm phán.
Nhiều chuyên gia, nhà quản lý nhận định, để tận dụng tốt các ưu thế từ các FTA, việc hiểu rõ và áp dụng hiệu quả quy tắc xuất xứ nhằm thúc đẩy thương mại quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập của nền kinh tế Việt Nam vào nền kinh tế khu vực và toàn cầu thành công.
Đơn cử, với quy tắc cộng gộp xuất xứ, đây là một cơ chế trong thương mại quốc tế, cho phép các thành viên trong một khối FTA được kết hợp nguyên liệu đầu vào từ các thành viên khác trong khối như thể nguyên liệu đó có nguồn gốc từ chính thành viên đó.
Ví dụ, đối với mặt hàng dệt may, theo cam kết tại Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), bên cạnh việc đáp ứng tiêu chí khắt khe về chất lượng, để được hưởng lợi ích về cắt giảm thuế quan, các doanh nghiệp phải đảm bảo các yêu cầu về nguồn gốc xuất xứ rất chặt chẽ. Cụ thể, trước đây, quy tắc xuất xứ là vải nguyên liệu được dùng để may quần áo phải được dệt tại Việt Nam hoặc các nước thành viên EU. Tuy nhiên, phần lớn nguyên phụ liệu dệt may đang phải nhập khẩu từ các nguồn không phải là thành viên của EVFTA.
Để xử lý điểm yếu về nguồn nguyên liệu dệt may, Việt Nam đã đàm phán với các nước EU đưa vào EVFTA điều khoản cho phép doanh nghiệp Việt Nam được cộng gộp hàm lượng xuất xứ của nguyên liệu dệt may nhập khẩu từ Hàn Quốc (nước đã ký FTA với EU) vào sản phẩm dệt may sản xuất tại Việt Nam để được hưởng ưu đãi thuế quan khi xuất khẩu sang các nước EU.
Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải cho biết, với cách xem xét xuất xứ hàng hoá linh hoạt như vậy, quy tắc cộng gộp xuất xứ sẽ giúp thúc đẩy thương mại nội khối, tăng cường chuỗi cung ứng khu vực, qua đó góp phần nâng cao sức cạnh tranh cho hàng hóa của các nước thành viên tham gia các FTA.
Hỗ trợ doanh nghiệp giảm thiểu chi phí thuế quan
Tuy nhiên, đến nay, rất nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nước ta chưa nắm rõ và tận dụng hiệu quả quy tắc cộng gộp xuất xứ. TS Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) thông tin: nhiều doanh nghiệp còn lúng túng về các quy tắc liên quan tới xuất xứ hàng hoá.
Hay như Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) hiện, tất cả thành viên RCEP đều đã có hiệp định thương mại song phương hoặc đa phương với Việt Nam, do đó, RCEP không có vai trò mở rộng thị trường xuất khẩu như một số FTA khác. Tuy nhiên, RCEP mang lại lợi ích cho nhiều ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, nhất là dệt may và nông thủy sản, khi xuất khẩu đến một số thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc nhờ quy tắc xuất xứ được nới lỏng.
Để hỗ trợ doanh nghiệp hiểu rõ hơn về quy tắc xuất xứ cộng gộp, mới đây, Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) đã công bố một nghiên cứu chuyên sâu về quy tắc cộng gộp xuất xứ. Đây được đánh giá là tài liệu hữu ích vì hiểu rõ và áp dụng hiệu quả quy tắc cộng gộp xuất xứ là vô cùng cần thiết đối với cả cơ quan hải quan và doanh nghiệp.
Cụ thể, nắm rõ quy tắc cộng gộp giúp cơ quan hải quan xác định chính xác xuất xứ hàng hóa, áp dụng đúng thuế suất ưu đãi và ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại như khai báo xuất xứ sai lệch để hưởng lợi bất chính. Cơ quan hải quan có thể cung cấp thông tin hướng dẫn rõ ràng về quy tắc cộng gộp, giúp doanh nghiệp hiểu rõ và áp dụng đúng quy định, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước.
Đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, nắm vững quy tắc cộng gộp giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa lợi thế từ FTA, giảm thiểu chi phí thuế quan khi xuất khẩu sang các nước thành viên trong khối. Bên cạnh đó, quy tắc cộng gộp cho phép doanh nghiệp linh hoạt hơn trong việc lựa chọn nguồn cung ứng nguyên liệu từ các nước thành viên tham gia các FTA, từ đó tối ưu hóa chi phí sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh.
