WB: Tăng trưởng kinh tế Việt Nam chậm lại nhưng sẽ tăng tốc vào cuối năm

Cập nhật kinh tế mới nhất (báo cáo Điểm lại) có tựa đề “Để đầu tư công thúc đẩy tăng trưởng” vừa công bố ngày 10/8, World Bank dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam chậm lại, nhưng kinh tế sẽ tăng tốc trong nửa cuối năm nay và những năm tiếp theo.

Sau khi đạt tốc độ tăng trưởng GDP thực ở mức 8% trong năm 2022, tăng trưởng kinh tế giảm mạnh trong nửa đầu năm 2023 (giảm còn 3,7% so cùng kỳ năm trước, thấp hơn nhiều so với số liệu tăng trưởng báo cáo cho nửa đầu năm 2022 khi tăng 6,4% so với cùng kỳ 2021). Các doanh nghiệp và thị trường lao động đều chịu ảnh hưởng tiêu cực khi kinh tế trầm xuống. Nguyên nhân chính do sức cầu bên ngoài giảm mạnh, đồng thời cầu trong nước cũng đang yếu đi.

“Tăng trưởng giảm đà có nguyên nhân do sức cầu bên ngoài giảm mạnh, thể hiện qua kim ngạch xuất khẩu giảm 12% so cùng kỳ năm trước trong 6 tháng đầu năm 2023. Điều này ảnh hưởng đến kết quả của khu vực xuất khẩu, ước đóng góp khoảng 50% cho GDP của Việt Nam” - Chuyên gia kinh tế cao cấp của WB Dorsati Madani cho biết tại buổi họp báo ra mắt báo cáo.

Bên cạnh đó, sức cầu trong nước cũng chững lại do sự giảm dần hiệu ứng xuất phát điểm thấp của giai đoạn phục hồi sau dịch Covid-19 trong năm ngoái, và do niềm tin của người tiêu dùng đang yếu đi. Tốc độ tăng trưởng chi tiêu tiêu dùng cuối giảm chỉ còn 2,7% so với cùng kỳ năm trước trong nửa đầu năm, so với mức 6,1% (so cùng kỳ) trong 6 tháng đầu năm 2022.

Mặc dù đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vẫn đứng vững và đầu tư công tăng nhẹ, nhưng tốc độ tăng đầu tư toàn xã hội vẫn bị giảm, do tăng trưởng đầu tư của khu vực tư nhân trong nước giảm mạnh xuống còn 2,4% so cùng kỳ, sau khi đạt mức 11,8% (so cùng kỳ) vào năm trước.

Trong điều kiện áp lực lạm phát đang hạ nhiệt và tăng trưởng đang chững lại, NHNN nới lỏng chính sách tiền tệ để hỗ trợ cho nền kinh tế. NHNN giảm lãi suất chiết khấu và lãi suất tái cấp vốn cộng lại lên đến 150-200 điểm cơ bản qua 4 đợt cắt giảm lãi suất chính sách liên tục từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2023, lần lượt xuống còn 3% và 4,5%.

Mặc dù lãi suất đã giảm, nhưng tăng trưởng tín dụng vẫn giảm từ 16,8% so cùng kỳ trong tháng 6/2022 xuống còn 7,8% so cùng kỳ trong tháng 6/2023, qua đó cho thấy nhu cầu tín dụng của các doanh nghiệp đang yếu đi.

Đầu tư công được đẩy nhanh đã hỗ trợ cho nền kinh tế đang giảm đà, nhưng những thách thức trong triển khai vẫn còn tồn tại.

Dù các chuyên gia WB kỳ vọng nền kinh tế tăng tốc trong nửa cuối năm nay nhưng với mức tăng trưởng GDP chỉ 3,7% trong nửa đầu năm 2023, ở mức 4,7%, sau đó tăng dần lên 5,5% vào năm 2024 và 6,0% vào năm 2025.

Trong báo cáo vừa công bố, WB đã khuyến nghị một số chính sách để đưa nền kinh tế Việt Nam trở lại đúng quỹ đạo tăng trưởng vốn có.

Đó là thực hiện hiệu quả giải ngân đầu tư công năm 2023 nhằm kích thích tổng cầu và tăng trưởng kinh tế; Đa dạng hóa các sản phẩm và điểm đến xuất khẩu để xây dựng khả năng phục hồi trung hạn trước các cú sốc bên ngoài.

Lưu ý khả năng thiếu điện là một trong những rủi ro ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế thời gian tới, chuyên gia WB khuyến nghị cải cách cơ cấu để đảm bảo phục hồi bền vững: Đầu tư cho truyền tải năng lượng, hình thành khả năng chống chịu biến đổi khí hậu toàn cầu (trong đó tính đến yếu tố thích ứng và giảm thiểu rủi ro biến đổi khí hậu trong quyết định đầu tư, xanh hóa sản xuất qua áp thuế các-bon và các công cụ tài khóa khác).

Để đầu tư công thực sự trở thành động lực tăng trưởng quan trọng của kinh tế, WB cho rằng Việt Nam nên duy trì mức đầu tư, thiết lập cơ cấu đầu tư hợp lý, và nâng cao hiệu quả đầu tư.

WB khuyến nghị Việt Nam nên thực hiện 5 giải pháp để phát huy hiệu quả của đầu tư công, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đó là cải thiện việc lập kế hoạch và thẩm định dự án đầu tư công; biến chi đầu tư công trở thành công trình hạ tầng hiệu quả; tăng cường quản lý tài sản công, nâng cao hiệu quả thu, chi ngân sách; thiết lập chiến lược, kế hoạch và chương trình đầu tư công phù hợp; cải thiện cơ chế quản lý đầu tư và quan hệ ngân sách giữa các cấp chính quyền theo hướng hiện đại.