Bảo vệ bản quyền thời kỹ thuật số: Chật vật ngăn chặn kiểu “xài chùa”

Trong khi đó, Cục Bản quyền Việt Nam loay hoay dùng phương pháp thủ công để ngăn chặn. Tìm lời giải cho bài toán làm sao Việt Nam hết lạc hậu trong việc bảo vệ quyền tác giả đang được Bộ VHTT&DL đặt ra.

Ngây ngô áp dụng công nghệ vào bản quyền

Hàng loạt vụ việc vi phạm bản quyền bằng các phương tiện kỹ thuật số hiện đại, gây thiệt hại hàng tỷ đồng đã xảy ra trong thời gian qua. Bà Phạm Thanh Thủy – đại diện đơn vị Truyền hình K+ chỉ ra thực trạng bộ phim “Để mai tính 2" (năm 2015) bị ăn cắp, phát tán trên mạng chỉ... 2 phút sau khi ra mắt! Bộ phim “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh” ngay sau khi chiếu trên K+ đã bị thu trái phép và chiếu trên mạng cả tháng trời.

Không chỉ trong lĩnh vực điện ảnh, trong năm 2016, chàng ca sĩ đang nổi như cồn – Sơn Tùng M-TP cũng ầm ĩ sự kiện đạo giai điệu bài hát “Chắc ai đó sẽ về” với bản “Because I miss you” của Hàn Quốc. Hành động "ăn cắp" này của Sơn Tùng được thực hiện khá tinh vi nhờ quy trình lập trình… Những sự vụ như vậy ở Việt Nam thường không được giải quyết đến cùng vì “chúng ta chỉ xác định được hành vi vi phạm mà không tìm được người vi phạm” – Phó Giám đốc Công ty BHD Trương Xuân Thanh bức xúc cho biết.

Bộ phim “Để mai tính 2” bị phát tán trên mạng internet chỉ 2 phút sau khi công chiếu buổi đầu.

Nhạc sĩ Phó Đức Phương - Giám đốc Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam lo lắng tìm công nghệ phần mềm theo dõi những vi phạm trong các lĩnh vực kinh doanh truyền hình, nhạc số, hoạt động lưu trữ, phân phối cho các thành viên. “Vì không có phần mềm chuyên dụng ghi lại các chương trình phát sóng, nên chúng tôi gặp khó khăn trong việc đàm phán và xác định bản quyền thu phí cho các đài truyền hình, phát thanh. Các đơn vị không đưa ra những căn cứ xác đáng, thuyết phục số lượng và tần suất phát mà yêu cầu Trung tâm tự đưa ra các bằng chứng để thu tiền. Việc theo dõi đối soát thủ công như vậy mới chỉ đáp ứng được 2% tổng số lượng chương trình trên cả nước” – nhạc sĩ Phó Đức Phương chia sẻ. Việc khó kiểm soát và ngăn chặn vi phạm bản quyền thời kỹ thuật số khiến các tác giả - chủ thể sáng tạo thui chột cảm hứng cũng như đầu tư sáng tác.

Tìm sự hỗ trợ từ thế giới

Việc thực thi quyền tác giả đang gặp nhiều thử thách lớn trong thời đại công nghệ số. Công nghệ số giúp cho việc phổ biến và phân phối tác phẩm trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết, mang đến cho chủ sở hữu quyền tác giả những thị trường rộng lớn. Tuy nhiên, công nghệ số cũng mang đến nhiều rủi ro cho các chủ sở hữu bản quyền. Bên cạnh quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp lý, hệ thống quản lý và hệ thống thực thi, thì việc áp dụng công nghệ đang trở thành một giải pháp vô cùng quan trọng để nâng cao hiệu quả của việc bảo vệ quyền tác giả. Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Vương Duy Biên: Vấn đề bảo vệ quyền tác giả, đặc biệt là áp dụng công nghệ số trong lĩnh vực này còn rất lạc hậu. Chính vì vậy, Việt Nam phải nhờ đến sự hỗ trợ của các quốc gia trên thế giới, và đầu tiên là Hàn Quốc. “Họ sẽ giúp chúng ta hoàn thiện từ việc tuyên truyền cho người dân hiểu, đến các cơ sở pháp lý. Trên thực tế, Cục Bản quyền tác giả mới chỉ có ở cấp T.Ư, còn cấp tỉnh, TP thì chưa với tới” – ông Biên cho biết. Và mới đây, phía Hàn Quốc đã giới thiệu Hệ thống tích hợp về chống vi phạm bản quyền trên Internet- ICOP, đang được áp dụng rất hiệu quả tại nước này. Với hệ thống tích hợp này, Bộ VHTT&DL đang hy vọng sẽ hỗ trợ xử lý được những hành vi vi phạm xuyên quốc gia đang diễn ra phổ biến hiện nay.

Đại diện của WIPO (tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới) đang đặc biệt chú ý tới nhu cầu của các nước đang phát triển như Việt Nam trong quá trình cung cấp và hỗ trợ kỹ thuật cho các nước thành viên. Với những hỗ trợ từ WIPO và các đối tác quan trọng như Hàn Quốc, Việt Nam cũng cần phải nỗ lực hơn nữa trong việc trang bị công nghệ và hoàn thiện hệ thống quản lý, thực thi để có thể thiết lập được một hệ thống bản quyền vững chắc trong thời đại công nghệ hiện nay.