Logo
Đăng ký ấn phẩm|Đăng nhập

Tăng thuế thuốc lá đột ngột:

Cảnh báo những tác động tiêu cực đến môi trường kinh doanh, gia tăng buôn lậu

Kinhtedothi- Việc tăng thuế ở mức cao trong thời gian ngắn được nhìn nhận sẽ gây sốc không nhỏ khi mà công tác phòng, chống buôn lậu thuốc lá vẫn còn nhiều hạn chế.

Thậm chí nhiều ý kiến của nhiều đại biểu Quốc hội được ghi lại tại kỳ họp thứ Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV (diễn ra từ ngày 21/10 đến hết ngày 13/11 và từ ngày 20/11 đến sáng ngày 30/11) vừa qua cũng đã có những cảnh báo về tác động ngược với mục tiêu giảm cầu đối với loại hàng này.

Nguy cơ phá vỡ môi trường kinh doanh bền vững và gia tăng buôn lậu

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (tỉnh Quảng Bình) nhất trí với chủ trương tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá vì đây là mặt hàng có hại cho sức khỏe, không khuyến khích sử dụng. Việc tăng thuế nhằm mục đích giảm nhu cầu sử dụng, tăng thu cho ngân sách nhà nước là cần thiết, phù hợp với Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại thuốc lá. “Việc tăng thuế TTĐB với thuốc là ở mức cao, hay còn gọi là tăng sốc sẽ đạt được mục tiêu giảm cầu nếu chúng ta làm tốt công tác chống buôn lậu thuốc lá.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (tỉnh Quảng Bình) cho biết, nhiều nước sau tăng sốc thuế thì buôn lậu thuốc lá đã tăng hơn gấp 2 - 3 lần để lại những hệ lụy nghiêm trọng cho xã hội.

Tuy nhiên, nếu chưa thể làm tốt công tác chống lậu thì hậu quả lại rất tai hại và mục tiêu giảm cầu không đạt được. Kinh nghiệm thế giới đã cho thấy điều này. Nhiều nước sau tăng sốc thuế kéo theo việc buôn lậu thuốc lá tăng hơn gấp 2 - 3 lần. Thậm chí có những nước đưa ra quy định rất cực đoan, để lại những hệ lụy nghiêm trọng cho xã hội do tình trạng buôn lậu, do sản xuất chui...” - Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường nêu ý kiến.

Buôn lậu thuốc lá là siêu lợi nhuận vì trốn tất cả các khoản thuế cộng vào khoảng hơn 400 - 500%. Do lợi nhuận lớn nên nhiều đối tượng bất chấp pháp luật để buôn lậu thuốc lá. Chính vì thế nếu tăng thuế sốc được nhận định sẽ làm tình trạng buôn lậu thuốc lá ngày càng tinh vi và phức tạp hơn. Hiện nay, công tác phòng, chống buôn lậu thuốc lá đã được tăng cường, đạt một số kết quả nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế. Thuốc lá lậu vẫn còn tràn lan, công khai, dễ mua.

 

Thảo luận tại hội trường trong kỳ họp thứ Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB - sửa đổi) ngày 27/11/2024, các đại biểu đều đồng tình tăng thuế là cần thiết trong bối cảnh hiện nay, nhưng cần cân nhắc tăng như thế nào để không gây ra tác động tiêu cực đối với xã hội, đối với người dân, doanh nghiệp. Đặc biệt, thực trạng về thị trường thuốc lá lậu còn chưa được khống chế, một khi thuốc lá lậu còn hoành hành thì còn nhiều hệ lụy kéo.

Công tác đấu tranh gặp khó khăn do nước ta có đường biên giới trên biển và đất liền dài; do lợi nhuận cao nên buôn lậu ngày càng tinh vi, manh động, nhiều thủ đoạn, lực lượng chống buôn lậu mỏng, trang thiết bị chưa đáp ứng yêu cầu, dân cư biên giới còn khó khăn về kinh tế nên nhiều người dễ tham gia buôn lậu thuốc lá, pháp luật xử lý vi phạm còn bất cập… Những hạn chế này không thể một sớm một chiều khắc phục ngay được mà đòi hỏi phải có quyết tâm cao, phải đầu tư nguồn lực và có thời gian nhất định. 

Trước đây, việc tăng thuế với mức độ hợp lý là một trong những yếu tố quan trọng không dẫn đến việc gia tăng buôn lậu thuốc lá. Tuy nhiên, ở lần này việc tăng thuế sốc chưa có tiền lệ, trong khi công tác phòng, chống lậu chưa đáp ứng yêu cầu sẽ là vấn đề phải hết sức cân nhắc để tránh những hệ lụy vô cùng lớn mà có thể thấy được đó là gia tăng tình trạng buôn lậu thuốc lá.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp thuốc lá trong nước hầu hết là doanh nghiệp Nhà nước. Hiện nay, các doanh nghiệp này đóng góp 19.000 tỷ đồng/năm vào ngân sách. Chỉ riêng doanh nghiệp Vinataba đã đứng thứ 6 trong 10 doanh nghiệp Nhà nước nộp ngân sách lớn nhất Việt Nam. Tất nhiên, chúng ta không đánh đổi lợi nhuận do thuốc lá mang lại với sức khỏe con người, với bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, nếu thuốc lá lậu phát triển thì ngân sách Nhà nước thất thu, nguồn lợi đó sẽ vào túi các đường dây buôn lậu trong khi chúng ta vẫn không đạt được mục tiêu giảm cầu tiêu thụ thuốc là. Rủi ro cho sức khỏe người dùng từ các sản phẩm nhập lậu là rất lớn vì không được kiểm soát được chất lượng, không có cảnh báo sức khỏe cũng như không tuân thủ bất kỳ tiêu chuẩn nào...

Mặc dù công tác phòng, chống buôn lậu  thuốc lá của các lực lượng chức năng được tăng cường song mặt hàng thuốc lá điếu vẫn là một trong những mặt hàng được buôn lậu nhiều nhất do mức siêu lợi nhuận.  

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Nhà nước sẽ khó khăn, đóng cửa, ảnh hưởng trực tiếp tới việc làm, thu nhập của hơn 10.000 lao động tại các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá và 90.000 nông dân trồng nguyên liệu thuốc lá. Chưa kể đến buôn lậu thuốc lá gia tăng sẽ dẫn đến hình thành các băng đảng tội phạm gây mất an ninh, trật tự...

Đại biểu Đỗ Thị Thu Hằng (tỉnh Đồng Nai) cũng cho rằng, với việc gia tăng thuế đột ngột và lộ trình ngắn, các doanh nghiệp thuốc lá trong nước sẽ giảm sức cạnh tranh, không ứng phó kịp thời với sự thay đổi về chiến lược, nguồn thu ngân sách Nhà nước sẽ không bền vững, các doanh nghiệp này giảm sức cạnh tranh khi phải cùng lúc chịu nhiều áp lực từ thuế, thuốc lá bất hợp pháp và giá nguyên phụ liệu gia tăng hàng năm. 

Cần hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và người dân, Nhà nước 

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại cuộc họp của Thường trực Chính phủ tháng 8/2024 đã từng  nhấn mạnh, thuế TTĐB cần hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và người dân, Nhà nước không thất thu thuế; hài hòa giữa mục tiêu thúc đẩy sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội và mục tiêu hạn chế được mặt tiêu cực từ việc tiêu thụ các mặt hàng này, bảo vệ sức khỏe người dân. 

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh (tỉnh Bắc Ninh) đề xuất điều chỉnh tăng thuế một cách hợp lý, kết hợp với các hoạt động tuyên truyền thì việc hạn chế hút thuốc lá mới thực sự đạt hiệu quả.

Cùng với chỉ đạo đó, Đại biểu Trịnh Xuân An (tỉnh Đồng Nai) cũng đưa ra hướng đề xuất phải cân nhắc lại lộ trình cho hợp lý để vừa thu được ngân sách, vừa bảo đảm cho doanh nghiệp có môi trường hoạt động, vừa không ảnh hưởng đến người dân làm trong lĩnh vực nông nghiệp và đặc biệt tránh kích thích cho buôn lậu, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh (tỉnh Bắc Ninh) cũng đề xuất điều chỉnh tăng thuế một cách hợp lý, kết hợp với tuyên truyền Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, cấm quảng cáo thuốc lá, cấm hút thuốc lá nơi công cộng, cấm trẻ vị thành niên hút thuốc lá, tăng cường các biện pháp chống buôn lậu thuốc lá thì việc hạn chế hút thuốc lá mới thực sự đạt hiệu quả.

Đại biểu Đỗ Thị Thu Hằng (tỉnh Đồng Nai) đề xuất, việc áp dụng mức thuế TTĐB lần này không nên đột ngột và mỗi lần tăng phải có khoảng cách thời gian ít nhất là 2 đến 3 năm như đã từng thực hiện trong giai đoạn trước đây.

Trước đó trong một tọa đàm,  Chủ tịch Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam Hồ Lê Nghĩa cũng nói lên tiếng nói của ngành, với đề xuất tăng 2.000 đồng/bao vào năm 2026, 2.000 đồng/bao vào năm 2028 và thêm 2.000 đồng/bao vào năm 2030, nhằm tạo ra một lộ trình phù hợp giúp giảm thiểu tác động tiêu cực tới ngành và thị trường.

Từ những ý kiến nêu trên có thể thấy cần cân nhắc kỹ hơn về mức tăng và lộ trình tăng thuế TTĐB nhằm bảo đảm thời gian cần thiết để có thể tăng cường bảo đảm các điều kiện cho công tác chống lậu, hoàn thiện hệ thống pháp luật để xử lý nghiêm minh hành vi buôn lậu. Điều chỉnh tăng thuế một cách hợp lý, kết hợp với tuyên truyền Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, tăng cường các biện pháp chống buôn lậu thuốc lá thì mới có thể hài hòa các mục tiêu mà Chính phủ đã đề ra.

Thiếu hành lang pháp lý, khó chống buôn lậu thuốc lá thế hệ mới

Thiếu hành lang pháp lý, khó chống buôn lậu thuốc lá thế hệ mới

Đọc nhiều
HỎI ĐÁP THÔNG MINH

BÌNH LUẬN (0)

Đừng bỏ lỡ
Xu hướng kinh doanh mới và bước chuyển mình cho doanh nghiệp Việt

Xu hướng kinh doanh mới và bước chuyển mình cho doanh nghiệp Việt

18/01/2025 | 10:26

Sự chuyển mình mạnh mẽ của ngành bán lẻ với xu hướng đa kênh, thanh toán không tiền mặt và ứng dụng công nghệ ngày càng phổ biến. 59% nhà bán hàng rất lạc quan về tình hình kinh doanh năm 2025 và muốn mở rộng kinh doanh thay vì tiết kiệm chi phí.

Khánh thành trung tâm trung chuyển hàng hóa lớn nhất miền Bắc

Khánh thành trung tâm trung chuyển hàng hóa lớn nhất miền Bắc

09/01/2025 | 17:35

Kinhtedothi – Ngày 9/1, tại khu công nghiệp Quang Minh (huyện Mê Linh, TP Hà Nội) Công ty J&T Express Việt Nam đã tổ chức lễ khánh thành trung tâm trung chuyển hàng hóa J&T Express Hà Nội. Đây là trung tâm trung chuyển lớn nhất của đơn vị này tại khu vực miền Bắc.

Tin mới
Đường sắt đô thị: xương sống “xanh” của giao thông đô thị

Đường sắt đô thị: xương sống “xanh” của giao thông đô thị

28/01/2025 | 10:56

Kinhtedothi - Đường sắt đô thị (ĐSĐT) được ví như xương sống của hệ thống giao thông công cộng bởi năng lực vận chuyển ưu việt. Hơn nữa, ĐSĐT còn là phương tiện chủ đạo để những đô thị lớn như Hà Nội kiến tạo một hệ thống giao thông xanh, bến vững.

Hà Nội: tăng cường xử phạt vi phạm trông giữ xe

Hà Nội: tăng cường xử phạt vi phạm trông giữ xe

28/01/2025 | 10:51

Kinhtedothi - Thanh tra Sở GTVT Hà Nội cho biết, năm 2024 đã xử phạt hơn 748 trường hợp vi phạm trông giữ xe, phạt tiền hơn 3,4 tỷ đồng. Năm 2025, đơn vị sẽ tiếp tục phối hợp với lực lượng liên ngành cùng địa phương tăng cường kiểm tra các điểm trông giữ xe trên địa bàn TP.

“Tết vội” trên công trường trọng điểm của Thủ đô Hà Nội

“Tết vội” trên công trường trọng điểm của Thủ đô Hà Nội

27/01/2025 | 08:34

Kinhtedothi - Những ngày sát Tết Nguyên đán Ất Tỵ, trên công trường khoan hầm tuyến đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội vẫn nhộn nhịp công nhân, kỹ sư cùng máy móc ầm ì hoạt động. Để bảo đảm “đường găng” tiến độ, công trường sẽ nghỉ Tết muộn và quay trở lại làm việc từ sớm.

Bổ sung quy định mới giúp khắc phục bất cập đầu tư trạm dừng nghỉ

Bổ sung quy định mới giúp khắc phục bất cập đầu tư trạm dừng nghỉ

25/01/2025 | 07:30

Kinhtedothi - Do các quy định ở giai đoạn trước về đầu tư, kinh doanh, khai thác trạm dừng nghỉ chưa đầy đủ, rõ ràng, nên việc triển khai xã hội hóa nguồn lực gặp rất nhiều khó khăn. Từ ngày 1/1/2025, Nghị định 165/2024/NĐ-CP có hiệu lực sẽ giúp khai thông cơ chế, tháo gỡ các bất cập.

Tin tài trợ