Đường sắt đô thị làm thay đổi văn hoá giao thông

Đô thị hóa là xu hướng khách quan của quá trình phát triển. Cùng với những lợi ích mà đô thị hóa đem lại là những thách thức và sức ép giải quyết những vấn đề đặt ra đối với giao thông đô thị như: ùn tắc, tai nạn giao thông, ô nhiễm môi trường,…

Ưu tiên phát triển vận tải hành khách công cộng mà xương sống là ĐSĐT luôn được xem là giải pháp căn cơ để giải quyết tận gốc những thách thức đặt ra đối với giao thông. Đây cũng là xu hướng chung mang tính toàn cầu.

Ngày 6/11/2021, tuyến ĐSĐT đầu tiên của Hà Nội cũng như của cả nước là tuyến số 2A, Cát Linh - Hà Đông được chính thức đưa vào vận hành khai thác. Đến nay, tuyến đã vận hành được 554 ngày và bước đầu được đánh giá là thành công.

Tuyến ĐSĐT số 2A đã được đông đảo người dân ghi nhận là phương tiện đi lại nhanh chóng, an toàn, xanh, sạch, đẹp. Hiện tại, mỗi ngày có trên 3 vạn hành khách sử dụng tàu điện tuyến Cát Linh - Hà Đông để đi lại. Trong đó, 47% là những người đi làm, 45% là những người đi học và 8% còn lại là đi lại với các mục đích khác.

Nếu như thời gian đầu hành khách đi lại trên tuyến chủ yếu là những người đi trải nghiệm thì hiện tại đã trở thành hành khách đi lại thường xuyên bằng vé tháng với tỷ lệ bình quân trong ngày chiếm 70%; đặc biệt, khách đi lại bằng vé tháng trong giờ cao điểm chiếm trên 85%.

Điều này thực sự đã góp phần giảm thiểu mật độ phương tiện trên hành lang tuyến giờ cao điểm, từng bước giảm thiểu ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường. Theo tính toán cứ 1 triệu chuyến đi chuyển từ sử dụng phương tiện cá nhân sang sử dụng ĐSĐT thì sẽ giảm được 63.000 giờ tham gia giao thông trên đường và đem lại hiệu quả kinh tế trên 30 tỷ đồng.

Về giảm thiểu ô nhiễm môi trường, cứ 1 triệu chuyến đi chuyển từ sử dụng phương tiện cá nhân sang sử dụng ĐSĐT sẽ giảm được khoảng 100 tấn phát thải khí CO, HC và NOx (theo báo cáo của Ngân hàng thế giới, ô nhiễm không khí gây thiệt hại về kinh tế hàng năm chiếm 5-7% GRDP của Việt Nam).

Tuyến ĐSĐT Cát Linh - Hà Đông đã làm thay đổi thói quen đi lại theo hướng chuyển dịch từ sử dụng phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng, đồng thời, tạo dựng văn hóa tham gia giao thông văn minh, lịch sự.

Nếu như trong giai đoạn đầu, người dân chủ yếu sử dụng phương tiện cá nhân để tiếp cận các nhà ga của tuyến thì hiện nay, người dân đã chấp nhận đi bộ hoặc sử dụng phương tiện công cộng khác để tiếp cận các nhà ga.

Cũng theo kết quả điều tra khảo sát, trong vùng phục vụ của tuyến có trên 60% hành khách có xe máy và 18% hành khách sở hữu ô tô con nhưng vẫn sử dụng ĐSĐT để đi lại.

Phương tiện vận tải công cộng nói chung, đặc biệt ĐSĐT là phương tiện thân thiện và an toàn. Việc thay đổi thói quen từ sử dụng phương tiện cá nhân sang sử dụng phương tiện công cộng sẽ góp phần giảm thiểu nguy cơ tai nạn giao thông nhất là với các đô thị đang sử dụng xe máy là phương tiện đi lại chủ yếu như ở Việt Nam hiện nay.

Mặt khác, những hành vi chưa đẹp như: vứt rác bừa bãi, nói chuyện ồn ào, không nhường ghế cho người già, phụ nữ, trẻ em.... khi đi tàu điện nay đã không còn. Điều đáng mừng là văn hóa này đang từng bước lan tỏa sang các phương tiện công cộng khác ở Hà Nội.

Sau gần 2 năm vận hành, tuyến ĐSĐT Cát Linh - Hà Đông đã từng bước xây dựng được đội ngũ những nhà quản lý, hoạch định chính sách, người vận hành khai thác theo hướng chuyên nghiệp. Cùng với một số lượng lớn người dân luôn ưu tiên lựa chọn phương tiện công cộng để đi lại, đây chính là lực lượng tuyên truyền viên thúc đẩy sử dụng vận tải công cộng và giao thông xanh trong phát triển bền vững.