Liên kết vùng lỏng lẻo, khó kết nối cung cầu hàng Việt

Lực đẩy tiêu thụ sản phẩm

Thời gian qua, thông qua các hội nghị kết nối giao thương giữa Hà Nội với các tỉnh, thành phố, hàng trăm biên bản ghi nhớ hợp tác cung ứng hàng hóa với trị giá hàng nghìn tỷ đồng đã được ký kết. Chỉ tính riêng trong năm 2022, các chuỗi sản xuất của 43 tỉnh, thành phố đã cung cấp về Hà Nội 162.500 tấn rau; 53.557 tấn trái cây, 60.429 tấn thịt; trên 130 triệu quả trứng, 7.597 tấn thủy sản, 19.500 tấn thực phẩm chế biến, 49.129 tấn lương thực. 

Thông tin của Sở Công Thương Hà Nội cho thấy, năm 2022, tỉnh Hòa Bình đã đưa về Hà Nội tiêu thụ trên 1.600 tấn cá sông Đà, 18.000 tấn trái cây; tỉnh Sơn La cung ứng trên 19.000 tấn rau, củ quả. Công ty WinEco Tam Đảo (Vĩnh Phúc), cung cấp cho hệ thống siêu thị tại Hà Nội trên 2.000 tấn rau, củ; Công ty Masan chi nhánh Hà Nam cung cấp cho các siêu thị tại Hà Nội trên 1.000 tấn thịt lợn. Công ty Mavin cung cấp trên 700 tấn xúc xích cho các siêu thị Hà Nội; Tỉnh Lâm Đồng cung cấp từ 7-10% sản lượng rau cho Hà Nội với trên 66.000 tấn; tỉnh Đăk Lắk cung cấp trên 3.000 tấn trái cây…

Theo đại diện tập đoàn Central Retail, thông qua hoạt động kết nối giao thương liên kết giữa các vùng, hệ thống siêu thị Big C đã ký kết nhiều thỏa thuận tiêu thụ sản phẩm nông sản và các mặt hàng thuộc nhóm tiêu dùng dùng nhanh. Qua đó hộ trợ doanh nghiệp các tỉnh Hà Nam, Bắc Kạn, Thanh Hóa, Nghệ An tiêu thụ sản phẩm thông qua hệ thống siêu thị.

Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất chế biến và Thương mại Hà Trung (tỉnh Phú Yên) Nguyễn Thị Hà cho biết, thông qua hoạt động kết nối cung - cầu, kết nối vùng đã tạo cơ hội để doanh nghiệp đưa các sản vật vùng miền đến các nhà cung cấp, hệ thống bán lẻ tiêu thụ.

Còn Phó Tổng Giám đốc khối văn phòng của AEON Việt Nam Tanaka Kosei cho hay, khi có sự liên kết giữa các nhà cung cấp nhỏ lẻ trong vùng và sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý sẽ giúp khâu logistics được hiệu quả hơn. Đối với các nhà cung cấp địa phương, AEON hy vọng sẽ xây dựng những tổng kho tại các vùng nguyên liệu để tập kết, phân loại phù hợp với từng loại sản phẩm trước khi đưa vào siêu thị tiêu thụ.

Vẫn còn tình trạng cục bộ

Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm, ngành công thương đã đẩy mạnh hoạt động liên kết vùng nhất là khu vực đồng bằng sông Hồng. Tuy nhiên, đến nay, tính liên kết vùng ở đây mới chỉ tập trung chủ yếu ở các dự án hạ tầng giao thông. Các hoạt động liên kết, hợp tác giữa doanh nghiệp các địa phương còn chưa được triển khai sâu rộng, dẫn tới sự hạn chế giữa vùng nguyên liệu và vùng sản xuất, tiêu thụ.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải, hiện các hoạt động liên kết, hợp tác giữa các địa phương chưa được triển khai mạnh nên  chưa có cơ chế chính thức về liên kết vùng riêng. Bên cạnh đó giữa một số địa phương không gian và địa bàn hoạt động liên kết còn mang tính tự phát.

Theo các chuyên gia kinh tế, nguyên nhân khiến việc liên kết vùng chưa thực sự chặt chẽ là do nhận thức về vấn đề này chưa đầy đủ, còn tư tưởng cục bộ. Điều này dẫn đến thiếu cơ chế và bộ máy thực hiện liên kết, điều phối vùng hiệu quả. Ngoài ra địa phương chưa có chính sách đủ mạnh để huy động nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước tham gia đầu tư các công trình kết cấu hạ tầng trọng điểm, vẫn còn tình trạng các địa phương mạnh ai nấy làm.

Để giải bài toán này  Phó Vụ trưởng Vụ thị trường trong nước (Bộ Công Thương) Lê Việt Nga cho rằng, để tăng cường sự liên kết vùng, cần phải tập trung thu hút phát triển mạng lưới logicstic, các chợ đầu mối, các trung tâm trung chuyển và kho vận hiện đại gắn với các cảng biển, cảng hàng không và các cửa khẩu tại Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh... Đồng thời cần đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử, hình thành các sàn giao dịch hàng hóa và các khu vực hội chợ, triển lãm quy mô lớn...

Dưới góc độ là cơ quan quản lý nhà nước TP Hà Nội- một trong những thị trường rộng lớn khu vực phía Bắc, Quyền Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Trần Thị Phương Lan đề xuất: Thời gian tới các địa phương cần  xây dựng cơ chế, thu hút đầu tư; thúc đẩy tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp xây dựng và sử dụng logistics, đẩy mạnh kết nối giao thương giữa doanh nghiệp sản xuất với bán lẻ. Đồng thời tập trung phát triển các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn, phối hợp chặt chẽ với các tỉnh trong vùng nhất là các tỉnh có khu vực giáp ranh với Hà Nội để không phát triển quá nhiều, chồng chéo giữa các tỉnh, .

Trong khi đó, PGS TS Trần Đình Thiên cho rằng muốn phát triển kinh tế vùng, các địa phương phải tập trung tháo gỡ vướng mắc, cần có chính sách phát triển doanh nghiệp. Ngoài ra tạo hệ thống giao thông kết nối giữa các tỉnh thành để tiêu thụ hàng Việt nhất là nông sản thuận lợi.

Trong bối cảnh sản xuất hàng Việt, nhất là nông sản chưa theo kịp tín hiệu thị trường, để có thể tiêu thụ chưa bền vững, việc liên kết vùng được xem là cánh cửa để lưu thông hàng hóa. Tuy nhiên, việc liên kết vùng phải thực sự có sự “chuyển mình” từ đó tạo điều kiện cho  nhà sản xuất xây dựng mối quan hệ cung-cầu đảm bảo an toàn lưu thông từ sản xuất đến tay người tiêu dùng.