Tha tù trước thời hạn có điều kiện: Kiến nghị thực hiện mỗi năm 3 đợt

Theo Bộ Công an, qua hơn 7 năm thi hành Luật THAHS, công tác THAHS đã được tổ chức, thực hiện hiệu quả, bảo đảm sự nghiêm minh và thực hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của Nhà nước ta trong giáo dục, cải tạo người phạm tội. Theo đó, 74,5% người chấp hành xong hình phạt tù, 96,98% người được đặc xá, 98,9% người chấp hành xong hình phạt tại xã, phường, thị trấn đã phấn đấu trở thành người lương thiện.

Tuy nhiên, tổng kết thực tiễn hơn 7 năm thi hành Luật THAHS cho thấy do được ban hành từ lâu, nên Luật chưa cụ thể hóa được các quy định của Hiến pháp năm 2013 về bảo đảm quyền con người trong THAHS, nhiều quy định của Luật không còn phù hợp với các đạo luật về tư pháp mới được ban hành và tình hình thực tiễn. Đơn cử, BLHS đã bổ sung quy định mới là tha tù trước thời hạn có điều kiện. Theo quy định của Bộ luật, người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù hoặc người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm ít nghiêm trọng có thể được tha tù trước thời hạn khi có đủ các điều kiện sau: Phạm tội lần đầu; có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt; có nơi cư trú rõ ràng; đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại và án phí; đã chấp hành được ít nhất là 1/2 mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất là 15 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân, nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn. Người được tha tù trước thời hạn sau khi ra tù phải thực hiện các nghĩa vụ trong thời gian thử thách bằng thời gian còn lại của hình phạt tù.

Thông tư liên tịch số 04/2018/TTLT-BCA-BQP-VKSNDTC-TANDTC ngày 9/2/2018 quy định phối hợp thực hiện quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về tha tù trước thời hạn có điều kiện. Theo đó, hàng năm sẽ rà soát, lập danh sách tha tù trước thời hạn có điều kiện cho phạm nhân vào 3 đợt (sau khi có kết quả đánh giá xếp loại chấp hành án phạt tù quý I, 6 tháng, năm). Do vậy, để phù hợp với BLHS, dự thảo Luật THAHS sửa đổi quy định việc xét tha tù trước thời hạn có điều kiện được thực hiện mỗi năm 3 đợt, vào thời điểm kết thúc quý I, 6 tháng đầu năm, cuối năm. Về cơ quan quản lý, giám sát, giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, dự thảo Luật quy định UBND cấp xã, đơn vị quân đội nơi người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về cư trú, làm việc là cơ quan trực tiếp tổ chức quản lý, giám sát và giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng quy định về tiêu chuẩn, trách nhiệm của người được giao quản lý, giám sát, giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện; thi hành quyết định của Tòa án về tha tù trước thời hạn có điều kiện; việc đi lại, vắng mặt của người được tha tù trước thời hạn có điều kiện... Những quy định mới này không những đảm bảo hợp hiến, thống nhất giữa Luật THAHS với các luật khác mà còn thể hiện tính nhân đạo sâu sắc của Nhà nước trong công tác tha tù trước hạn.